To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Prof. Eugeniusz Kwiatkowski
Makroekonomia
Wykład X – Banki komercyjne w gospodarce
Banki komercyjne w gospodarce
Banki komercyjne – banki handlowe, których celem jest maksymalizacja zysków. Zalicza
się do nich banki specjalistyczne: hipoteczne, rozwoju, eksportu, rolne
Trzy funkcje banków komercyjnych:
1. Przyjmują i gromadzą depozyty, czyli środki pieniężne pochodzące od różnych
podmiotów gospodarczych (podstawowym motywem przechowywania środków
pieniężnych w bankach jest otrzymywanie odsetek w tego tytułu, oprocentowanie
i odsetki jest wyższe przy długoterminowych lokatach, wynik to z faktu, że bank może
przez dłuższy czas dysponować środkami innych podmiotów, wkłady 'na żądanie' są
niżej oprocentowane)
2. Banki świadczą usługi finansowe, czyli realizują funkcję pieniądza jak środka
cyrkulacji i środka płatniczego. (usługi te polegają na usprawnieniu obiegu pieniądza
i rozliczeń między różnymi podmiotami. Banki prowadzą rachunki bieżące
przedsiębiorstw, gospodarstw domowych, dokonują rozliczeń pieniężnych między
podmiotami i regulują ich płatności za pośrednictwem bezgotówkowych przelewów
bankowych-zapisu na koncie, regulują zobowiązania podmiotów w kraju i za granicą.
Dla ułatwienia płatności stosowane są różnego rodzaju karty płatnicze, czeki, itd.)
3. Udzielanie kredytów różnym podmiotom gospodarczym, czyli tzw. kreacja pieniądza
w gospodarce. (w ten sposób bank tworzy pieniądz kredytowy, zwany także
pieniądzem bankowym. Kredyty są również ważnym źródłem zewnętrznego
finansowania działalności gospodarczej, a także zwiększania poziomu konsumpcji
i różnicowania jej struktury. Kredyty na działalność gospodarczą służą realizacji
inwestycji, są to kredyty długoterminowe. Kredyty krótkoterminowe finansują
transakcje finansowe, a także zapewniają przyrost środków w przedsiębiorstwach.
Kredyt jest udzielany przy określonej stopie procentowej. Banki sprawdzają
wiarygodność kredytową kredytobiorców, czyli ich zdolność do spłaty kredytu w
określonym terminie wraz z odsetkami. W ten sposób banki bronią się przed
powstaniem tzw. 'złych długów', czyli niewypłacalnych dłużników)
Kreacja pieniądza kredytowego przez banki komercyjne
Banki udzielając różnego rodzaju kredytów tworzą nową siłę nabywczą. Każdy bank
komercyjny utrzymuje w Banu Centralnym tzw. rezerwę obowiązkową, która ma zapewnić
płynność gotówkową banków i ich wypłacalność. Wielkość rezerwy obowiązkowej ustalana jest
przez Bank Centralny wg stopy rezerw obowiązkowych. Stopa ta określa jaki procent swoich
depozytów banki komercyjne muszą utrzymywać w Banku Centralnym. Jest to stopa jednakowa dla
wszystkich banków i ma charakter obligatoryjny. Rezerwy nie są oprocentowane (nie przynoszą
zysków bankom komercyjnym, są tzw. podatkiem)
1
Prof. Eugeniusz Kwiatkowski
Makroekonomia
Wykład X – Banki komercyjne w gospodarce
Przykład: Do banku A wpłacono określony depozyt początkowy pierwotny. Jednocześnie
Bank Centralny ustalił stopę rezerw obowiązkowych na poziomie 20%. Oznacza to, że wartość
depozytu musi być pomniejszona o 20% zanim zostanie przeznaczona na kreację pieniądza.
Bank
Depozyty
Rezerwy
Kredyty
obowiązkowe
A
5000
1000
4000
B
4000
800
3200
C
3200
640
2560
...
ΣD=D1*mk
Σzro=zro*mk
Σk=kr*mk
2500
5000
2000
System bankowy
zro=0,2
mk=1/zro
mk=5
Do banku A wpłacono 5000 zł, bank ten musi odprowadzić do Banku centralnego 1000 zł.
Maksymalnie możliwy kredyt udzielony przez ten bank wynosi 4000 zł. Kredyt z banku A staje się
depozytem w banku B. Z tytułu zobowiązań pieniężnych kredytobiorca 4000 zł przeznacza na
uregulowanie zobowiązań dla podmiotu mającego rachunek w banku B. Od depozytu 4000 zł bank
B wpłaca 20% - 800 zł do Banku Centralnego i maksymalny kredyt wynosi 32000 i tak dalej...
W sytuacji dla całego systemu bankowego ekonomia posługuje się mnożnikiem kredytowym,
który jest odwrotnością stopy rezerw obowiązkowych. Mnożnik ten określa ile razy powiększy się
wartość depozytu początkowego w kreacji kredytu. Mnożnik określi także wartość łącznych rezerw
obowiązkowych i wykreowanych kredytów.
W procesie kreacji łączna wartość depozytów bankowych jest pięciokrotnie wyższa od
depozytu pierwotnego.
mk=1/zro
Każdy bank komercyjny może udzielać więcej kredytów niż wynosi wartość jego depozytu.
Bank Centralny
Bank centralny stoi na czele systemu bankowego i pełni następujące funkcje:
Jest jedynym emitentem pieniądza gotówkowego
Pełni funkcję banku banków (jest bankiem dla innych banków). Bank Centralny
w ramach tej funkcji akceptuje na swoim rachunku depozyty banków komercyjnych
i przechowuje rezerwy tych banków. Dokonuje rozliczeń międzybankowych,
przelewając depozyty z rachunku jednego banku na rachunek drugiego. Bank
Centralny jest pożyczkodawcą ostatniej instancji, wspiera banki komercyjne
w trudnym położeniu udzielając im różnego rodzaju kredytów.
Pełni funkcję banku państwa. Prowadzi rachunek pieniężny rządu, za pośrednictwem
którego rozlicza się z innymi podmiotami w kraju i za granicą, reguluje dług
publiczny Gromadząc dochody budżetowe i realizując wydatki budżetowe pełni
funkcję banku państwa.
Funkcja stabilizacyjna w gospodarce na rynku finansowym. Kontroluje w ramach tej
funkcji wielkość podaży pieniądza w gospodarce. Ma to na celu utrzymanie stabilnego
poziomu cen w gospodarce, poprzez wykorzystanie instrumentów państwowych.
Bank Centralny odpowiada tylko za kształtowania podaży pieniądza, nie kształtuje popytu na
2
Prof. Eugeniusz Kwiatkowski
Makroekonomia
Wykład X – Banki komercyjne w gospodarce
pieniądz.
Realny popyt na pieniądz określony jest przez ilość produktów i usług, jakie można nabyć za
pieniądz nominalny.
Realna podaż pieniądza jest to nominalna wielkość podaży zweryfikowana (podzielona) przez
ogólny poziom cen towarów i usług.
Mr=Mnom/P
Mr=Lr
Podaż pieniądza w każdej gospodarce określana jest wg tzw. agregatów pieniężnych, które
podejmują różne aktywa pieniężne. Miarą podaży pieniądza jest miara M (występuje we wszystkich
krajach).
M0 – pieniądz gotówkowy znajdujący się w obiegu rezerwy banków komercyjnych w Banku
Centralnym, gotówka w kasie banku
Banki komercyjne obok rezerw obowiązkowych trzymają w Banku Centralnym także
tzw. rezerwy dobrowolne, w razie trudnej sytuacji na rynku pieniężnym.
M0 jest to tzw. pieniądz wielkiej mocy, tworzący bazę monetarną gospodarki, która ulega
zwielokrotnieniu w kreacji pieniądza.
M1 – M0 + wkłady podmiotów gospodarczych na żądanie (a vista)
M2 = M1 + depozyty terminowe (mówi o możliwościach kredytowych banku)
M3 – M2 + lokaty mało płynne obejmujące lokaty w fundusze inwestycyjne, w certyfikaty
budżetowe
L – M3 + papiery wartościowe przeznaczone do obrotu na wtórnym rynku
3
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)