Banki jako podmioty gospodarowania. Rodzaje banków.
Kapitał, który funkcjonuje w dziedzinie obrotu pieniężnego, należy do najstarszych form kapitału. Jako kapitał lichwiarski - obok kapitału handlowego - znany był już na długo przed powstaniem kapitalizmu, pełnił też istotną rolę w powstaniu kapitalistycznego sposobu produkcji. To przy jego udziale dokonywało się gromadzenie środków pieniężnych, niezbędnych do powstanie produkcji kapitalistycznej na wielką skalę.
Instytucjonalną formą funkcjonowania kapitału operującego w dziedzinie obrotów pieniężnych oraz głównym elementem systemu kredytowego współczesnej gospodarki rynkowej są banki oraz inne instytucje pieniężno - kredytowe.
Jak wynika z dostępnych informacji statystycznych banki komercyjne skupiają w krajach o rozwiniętej gospodarce rynkowej decydującą masą środków, zgromadzonych przez wszystkie instytucje finansowe. W USA np. banki te dysponowały w połowie lat 80 ok.34% aktywów instytucji finansowych tego kraju. W drugiej kolejności są towarzystwa oszczędnościowo - pożyczkowe i kasy wzajemnej pomocy, skupiające ok. 25% aktywów. Pozostała masa aktywów skupiona jest w różnorodnych instytucjach finansowych - towarzystwach ubezpieczeniowych, funduszach emerytalnych, funduszach wspólnego inwestowania.
Historycznym poprzednikami współczesnych banków były kantory złotnicze w Anglii, które zajmowały się przechowywaniem złota i kosztowności w celu ich zabezpieczenia przed nieprzewidzianymi zdarzeniami. Były to więc zwykłe przechowalnie złota. Deponentom, którzy je tam oddawali, wystawiano pokwitowania, na podstawie których - po opłaceniu niewielkiej opłaty - otrzymywano złoto z powrotem. Początkowo było to te same sztuki złota, które przy oddawaniu na przechowanie odpowiednio znaczono. Później jeden kawałek czystego złota tej samej wagi jest równie dobry jak inny, uznano, że owo cechowanie złota nie jest potrzebne po to by zwrócić klientowi ilość złota, którą on zostawił na przechowanie. Wystarczyło więc pokwitowanie na określoną ilość złota, a sprawa który kawałek identyczny metalu otrzyma klient przy odbiorze - stawała się obojętna. Mieliśmy to do czynienia z pierwowzorem tego co występuje przy współczesnych depozytach pieniężnych.
Działalność złotników dała również początek innemu zjawisku - pojawieniu się banknotów. Owe pokwitowania, były wystawiane deponentom złota i kosztowności, zaczęły być przyjmowane jako forma opłaty w transakcjach handlowych, ponieważ zawsze można było otrzymać za nie określoną masę kruszcu. Banki, a także pośrednicy finansowi, są przedsiębiorstwami, podmiotami gospodarczymi. Organizowane są po to by zarabiać pieniądze dla ich właścicieli. W zależności od tego jakie funkcje banków są akcentowane - czy pośredniczące czy funkcje w dziedzinie kreacji (tworzeniu) kredytu - spotykamy różne w literaturze ekonomicznej definicje banku.
(…)
…. Różnica ta stanowi zysk banku. Bank wykonuje również na zlecenie swoich klientów szereg czynności, takich jak np. za wykonywanie których pobiera prowizję powiększającą jego zysk. W polskim systemie bankowym wyróżniamy banki komercyjne i bank centralny (bank emisyjny). Bank komercyjny (handlowy) udziela kredytów podmiotom gospodarczym, natomiast bank centralny jest bankiem banków, co oznacza, że bank centralny udziela kredytów bankom komercyjnym.
Bank emisyjny bank uprawiony do wprowadzania pieniędzy do obiegu. W większości krajów tylko jeden bank (najczęściej bank centralny) ma uprawnienia banku emisyjnego. Proces rozwoju wykształcił duża różnorodność banków i systemów bankowych. Istniejące w tej dziedzinie poszczególnych krajów normy prawne i tradycyjne decydują też o znacznej specyfice w dziedzinie organizacji i funkcjonowaniu banków. Nie zależnie od tej specyfiki można wydzielić na odstawie kryterium funkcjonalności kilka kategorii banków
Pierwsza kategoria to banki centralne (określane kiedyś jako banki emisyjne lub biletowe)
Druga kategoria banków stanowiąca podstawową ilościowo grupę współczesnych banków, to banki handlowe (komercyjne, zwane też bankami operacyjnymi).
Trzecia kategoria to pozostałe…
… poziomu dochodów ludzi pracy, zwiększenie na tym tle możliwości oszczędzania i przeznaczania części dochodów na budownictwo mieszkaniowe, zakupy dóbr trwałego użytku, finansowanych m.in. z kredytów omawianych instytucji.
Znaczącą pozycję w systemie kredytowym spełniają towarzystwa ubezpieczeniowe, prowadzące działalność w dziedzinie ubezpieczeń majątkowych i ubezpieczeń życia, przy czym główną rolę…
… krótko i długoterminowego. Kryterium specjalizacji przedmiotowej pozwala odróżnić banki przemysłowe, rolnicze, budowlane, handlu zagranicznego, hipoteczne. Równolegle z bankami specjalistycznymi funkcjonują banki uniwersalne, które udzielają kredytów na różne cele i prowadzą rozległy wachlarz operacji bankowych. Prowadzi to również do powstawanie typu banków mieszanych, łączących w sobie cechy banków…
… - prowadzą swą działalność na skalę międzynarodową, wyrazem tego zjawiska jest istnienie licznych zagranicznych filii bankowych ich międzynarodowe powiązania oraz międzynarodowy charakter operacji. Kształtują się także ponadnarodowe towarzystwa bankowe i konsorcja dla finansowania wielkich przedsięwzięć w różnych dziedzinach działalności.
W dziedzinie współczesnej bankowości działają te same prawa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)