Antologia poezji polsko-łacińskiej 1470-1543, oprac. A. Jelicz, Szczecin 1985 - Jan Dantyszek
Jan Dantyszek (1485-1548) - najstarszy syn Jana von Höfen
- w 1503r. zdobył pierwszy stopień akademicki (bakalaureat) w Akademii Krakowskiej.
- w 1504-1532 robił karierę dypomatyczną
- nawiązał osobieste kontakty m.in. z Marcinem Lutrem, Tomaszem Morusem, Karolem V, Erazmem z Rotterdamu
- miał wiele romansów, trwale związał się z Hiszpanką Izabelą del Gada, z którą miał syna i córkę
- 1533r. uzyskał godność biskupa chełmińskiego a w 1537r. - biskupa warmińskiego
EPIGRAM DO DRZEWICKIEGO:
Epigramat - "krótki utwór wierszowany. Gatunek wywodzący się z wierszowanych inskrypcji umieszczanych na różnych przedmiotach, budowlach i nagrobkach" (definicja zaczerpnięta z "Literatury staropolskiej" Jacka Sokolskiego)
Każdy daje swemu panu to co ma (bogaty Arab-perły z Morza Czerwonego, rolnik- swoje plony itd. ). Dantyszek daje opiekunowi swoje bogactwo - wiersz. Ukazuje w nim Drzewickiego jako człowieka o świętym sercu i odważnego ("I przed groźbami losu, co Cię niegdys ścigał nie zadrżysz") Dantyszek w epigramie prosi biskupa, by ten nie zapmniał o nim. Po sposobie zapisu można wywnioskować, że Dantyszek i Drzewicki mieli ze sobą bardzo dobry kontakt o czym świadczy "I o Dantyszku, prosze, twym pamiętać chciej". PODAREK NOWOROCZNY DLA BISKUPA DRZEWICKIEGO:
Dantyszek składa życzenia noworoczne "czcigodnemu biskupowi". Konwencja wiersza podobna jest do tego, który został omówiony wcześniej. Tutaj również podmiot liryczny wspomina o tym, że chętnie trzymałby się dawnego zwyczaju i dałby jakiś prezent Drzewickiemu (tak jak inni obdarowują swoich opiekunów, bliskich i dobrych druhów), jednak nie jest to możliwe, z powodu tego, że podmiot liryczny nic nie posiada. W utworze umieszczone zostały życzenia do biskupa, do którego mówi : "ojcze, ty poetów jasna przystani"
Utwór podzielony jest na czterowersowe strofy. W strofie trzy pierwsze wersy są jedenastozgłoskowcami, ostatnia zaś jest pięciozgłoskowa.
DO JANUSA:
Utwór ten jest prośbą o: bogate plony, dobrą pogodę, opiękę dla króla Zygmunta, piękną małżonkę i przesławne potomstwo dla niego, pokój i spokój w Polsce. Jeżeli Janus spełni ich prośby to otrzyma dary ("To ci ofiary hojne złożym na ołtarzach")
Utwór jest trzynastozgłowskowcem przeplatanym z dwunastozgłoskowcem.
DO MŁODZIEŻY:
Utwór kierowany jest do młodzieży i zawiera w sobie wzorzec postępowania. Podmiot liryczny radzi, by młodzi ludzie nie próżnowali, zdobywali wiedzę, unikali spożywania alkoholu, zagłębiali się w lekturę. Chce, aby młodzież uczyła sie na jego błędach. Dantyszek, korzystając z własnej biografii, stworzył obraz występków. Ukazał pułapki miłosne, w które wpadł i ujemne strony życia dworskiego m.in. spożywanie dużej ilości alkoholu.
(…)
….
Ciebie, przechodniu, proszę, byś modlił się za mną,
By potomni za ciebie modlili się też"
2. Śmierć przychodzi w chwili, gdy najmniej się tego spodziewamy. Poeta żegna się ze sprawami ludzkimi (z nadzieją, troską zbytkiem, ambicjami itd.) W utworze znajdziemy apostrofę do Boga, do którego dąży dusza podmiotu lirycznego.
Forma: Trzynastozgłoskowiec przeplatany z dwunastozgłoskowcem.
…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)