1.Mowa.
Jest to czynność porozumiewania się ludzi za pomocą języka.
Elementy systemu językowego:
- słowa - mają charakter znaków; są sygnałami zastępującymi określone stany rzeczy, przedmioty, zjawiska, czynności czy zachodzące między nimi relacje,
- reguły określające używanie słów.
2.Powstanie i rozwój mowy.
Obserwuje się ścisły ich związek z rozwojem procesów poznawczych.
Podstawowe warunki rozwoju zdolności komunikacyjnych:
- poczucie własnej odrębności u dziecka,
- umiejętność dostrzeżenia, że inni ludzie są odbiorcami zachowań dziecka i reagują na nie.
Warunki rozumienia słów:
- zdolność odzwierciedlenia tego, co słowo oznacza, - rozróżnienie znaku od tego, co jest oznaczane,
↓
czyli istnienie „obrazu umysłowego”(zaczyna funkcjonować u dzieci od 18-stu m-cy)
Etap przygotowawczy, poprzedzające pojawienie się mowy:
- wczesne formy aktywności wokalnej - na początku jest to emitowanie nieartykułowanych dźwięków potem pojedynczych sylab i ich zestawień przypominających słowa (gaworzenie)
↓
pełnią funkcję komunikacyjną, informują otoczenie o stanach niemowlęcia, wywołują określone reakcje dorosłych, stanowią ćwiczenie aparatu głosowego i słuchu fonematycznego.
Ważne! Nie są przejawem opanowania mowy właściwej wczesne reakcje dziecka na mowę otoczenia. Dopiero wtedy, gdy adekwatne reakcje na słowo zaczynają pojawiać się w różnym czasie i w różnych sytuacjach, możemy wnioskować, że dane słowo pełni w tym momencie funkcję znaku!
Wniosek: dziecko zdecydowanie wcześniej wchodzi w kontakty z otoczeniem społecznym, zanim potrafi mówić czy rozumieć mowę. Sposoby uzyskania informacji na temat zasobu słownictwa:
- obserwowanie spontanicznych wypowiedzi - stosowane jest na początku m.in. przez rodziców, potem w szkole przez nauczycieli na podstawi wypracowań lub innych form wypowiedzi,
- obserwowanie zachowania dziecka w sytuacjach specjalnie aranżowanych - przeprowadza się w celu sprawdzenia, czy zna ono słowa pochodzące z repertuaru mowy otoczenia - daje to możliwość zbadania rozumienia słów, jak i ich zasobu.
Ilościowe bogacenie się „słownika czynnego” dziecka (czyli używanego w mowie):
- 2 lata - 300-400 wypowiadanych słów,
- 3 lata - 1 000 słów,
- 5 lat - 2 000 słów,
- 7 lat - 4 000 słów,
- ok.12 lat - 8000-10 000.
(…)
… opanowania fleksji:
- 1,6-2,3 - opanowanie form przypadkowych rzeczownika, nieco później deklinację przymiotników i zaimków osobowych,
- 3.r.ż. - odmiana czasowników w l.pojedynczej i mnogiej, czas przeszły i tryb przypuszczający,
- wiek szkolny - świadomy stosunek do reguł językowych.
Wykrywanie zasad gramatycznych nie musi być związane z ich pełnym uświadomieniem - psycholingwista Chomsky twierdzi…
…” - w wieku 11-15 lat wynosi od 23-35 000!
Przebieg zmian jakościowych (związanych z doskonaleniem czynności poznawczych) dotyczących treści słownika:
na początku - rzeczowniki i czasowniki (słowa oznaczające przedmioty i czynności)
pod koniec 2.r.ż. - przymiotniki i przysłówki (dziecko dostrzega cechy przedmiotów i czynności), wzbogacenie repertuaru rzeczowników (słowa oznaczające części składowe),
później…
… jest niedojrzały, nie ma dostatecznej analizy słuchowej, braki w zakresie koordynacji m. głosem a słuchem,
w wieku 3 lat artykulacja jest zbliżona do poprawnej i zapewnia zrozumiałość mowy,
w wieku przedszkolnym - dzieci mają trudności z wymową niektórych pojedynczych głosek (r, cz, sz, ż), błędy te jednak zanikają w wieku szkolnym.
Gramatyzacja mowy:
- do ok.18. miesiąca życia - wypowiedzi dziecka…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)