Aktywna polityka fiskalna polega na tym, że państwo ustala reguły polityki fikanej, łącznie z wartościami numerycznym (podatki itd.) i w miarę potrzeb zmienia te reguły i wartości numeryczne. Pozwala to szybko reagować na zmiany warunków działalności gospodarczej. W praktyce polityka ta ma istotą słabość (w niektórych krajach, np. w Polsce), tj. długi jest czas wprowadzania zmian. Niekiedy od uświadomienia sobie potrzeby zmiany do jej wprowadzenia mija kilka lat. W tak długim czasie sytuacja się zmienia i modyfikacje mogą bardziej zaszkodzić niż pomóc.
Pasywna polityka fiskalna polega na ustalaniu reguł i wartości numerycznych i nie zmienianiu ich przez długi czas. Stabilna polityka. Jej wadą jest brak możliwości reagowania na zmiany warunków gospodarowania. W jej ramach wydziela się automatyczne stabilizatory koniunktury. Zaliczamy do nich podatki (głównie progresywne), zasiłki dla bezrobotnych, ceny podstawowych produktów rolnych gwarantowane przez rząd. Automatyczne stabilizatory w okresie recesji hamują spadek globalnego popytu, a w okresie ekspansji hamują jego wzrost. Zmniejszają wahania gospodarki, ale ich wpływ jest krótkookresowy i nie zapewniają one zrównoważonego wzrostu. Na skutek ich działania powstaje deficyt budżetowy w okresie recesji, bo wydatki budżetowe są duże, a dochody małe.
W okresie ożywienia gospodarczego gromadzą się nadwyżki budżetowe, bo dochody rosną, a wydatki są ograniczone. To skłania do prób zbilansowania budżetu w skali jednego cyklu koniunkturalnego (około czterech lat). W praktyce próby te kończą się klęską.
Deficyt budżetowy powstaje, gdy wydatki budżetu są większe niż dochody w danym roku, np. w Polsce w 2008 przewiduje się wpływy wartości 282 miliardów złotych, a wydatki wartości 309 miliardów złotych (deficyt wyniesie 27 mld).
Z tego wynika, że deficyt budżetowy wyniesie niecałe 3% dochodu narodowego (PKB). Zależy to jednak od sposobu liczenia (w tym zbliżonym do UE deficyt szacuje się na ok. 40 mld zł). W UE bezpieczny deficyt to taki, który nie przekracza 3% PKB. W starej unii są kraje o większym deficycie (Niemcy i Francja). Największy deficyt groził Polsce w 2001 roku - około 100 mld zł.
Dług publiczny to całokształt zobowiązań państwa wobec społeczeństwa, skumulowany przez wiele lat, liczony procentowo w stosunku do PKB. W Polsce wynosi on teraz 47% i zmniejsza się. W UE stanowi przeciętnie 70% PKB. Ponad 100% PKB mają np. Włochy, Grecja i Japonia (175% PKB). Źródła finansowania wydatków rządowych (tych za dużych dla samego państwa): - pożyczki zaciągane od społeczeństwa (obligacje, bazy skarbowe)
- rosnące podatki (VAT i akcyza)
- sprzedaż części majątku państwa (najwięcej za Buzka, najmniej za Kaczyńskiego)
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)