Rozdział XXIV Agresja i nietolerancja jako mechanizmy zagrożenia ładu społecznego Tadeusz Pilch Odwieczność zjawiska. Kłopoty pojęciowe. Przemoc - nasza codzienność. Typologia konfliktów. Struktura czasowa konfliktu. Tolerancja jako cnota i jako mechanizm. Nietolerancja -jej źródła i odmiany. Korzenie i uwarunkowania problematyki Druga wojna światowa i chaos jaki po niej nastąpił na wielkich obszarach świata ostatecznie skompromitował mit społecznej Arkadii, którą mógłby stworzyć człowiek i obnażył bezsilność publicznych mechanizmów obrony ładu etycznego i prawnego wobec powszechnego ataku przemocy, agresji i nietolerancji. Rozstanie ze złudzeniem trwało długo i byłoby zajęciem pasjonującym pokazanie, trwającej ponad 2 tysiące lat, historii ustawicznego odradzania się wiary w możliwość stworzenia świata powszechnej szczęśliwości i pokoju. Od platońskiego państwa filozofów, i wczesnochrześcijańskiej idei państwa bożego z dominującym w nim dobrem przez średniowieczny pax dei, gdzie panowanie dobra i pokoju zagwarantuje absolutna władza cesarza i papieża, do nowożytnych utopistów, którzy wiarę w zwycięstwo dobra i pokoju lokowali w świecie literackiej fikcji. Wreszcie do czasów współczesnych kiedy teorie Casero Lombroso lub noblisty K.Z. Lorenza (ur. 1907) uznały zło za składnik natury biologicznej, nadając w ten sposób nowy wymiar i sens manichejskiej koncepcji dobra i zła i kończąc jakby odwieczną walkę między Arymanem i Ormuzdem skazując ich na konieczną koegzystencję. Świadomość tej prawdy i stałej obecności pierwiastków zła i agresji staje się inspiracją do praktycznych rozwiązań prawno-społecznych. W roku 1923 powstaje Interpol - organizacja wzajemnego wspierania organów ścigania różnych krajów świata przeciw także coraz bardziej zorganizowanemu światu przestępczemu. Równocześnie pojawia się zjawisko „państwowego diagnozowania patologii społecznej" czyli tworzenie się instytutów i komisji rejestrojących i analizujących nasilenie się zjawisk określonych jako: gwałt, przemoc, terroryzm, bandytyzm i występek", Powszechnie dostępne statystyki ukazują niewiarygodną wprost dynamikę u przestępczości. Ukazują także narastającą bezwzględność, okrucieństwo i perfekcjonizm organizacyjny świata przestępczego. Świat przestępczy tworzy międzynarodowe korporacje i wyspecjalizowane struktury, który swobodnie operują na wielkich przestrzeniach geograficznych i przenikają do struktur gospodarczych i politycznych państw o różnych ustrojach. Trudno więc uznać za w pełni trafną stosowaną w prakseologii zasadę klasyfikowania agresji wedle obszaru i zakresu działania. Przestępczość kryminalna wg wspomnianej propozycji jest kwalifikowana w skali mikro, akty terrorystyczne np. do skali średniej - niższej, międzynarodowe konflikty zbrojne do skali średniej, a dopiero konflikty o skali światowej zalicza się do skali średniej wyższej. Skala makro zarezerwowana jest dla potencjalnego konfliktu globalnego z użyciem niewyobrażalnych zasobów broni nuklearnej i biotogiczno-chemicznej.
(…)
… odpowiedzi czy pedagogika społeczna jest powołana do aktywności poznawczej, profilaktycznej i naprawczej wobec wymienionych zjawisk i ich społecznych skutków.
Zróżnicowanie pojęciowe
Agresja i przemoc to pojęcia bhskoznaczne wszelako wyraźnie rozróżniane na gruncie prakseologii i częściowo na gruncie psychologii. Trudniej znaleźć rozgraniczenia znaczeniowe w praktyce społecznej.
Jednym z głównych pytań…
…. My wybierzemy do rozważań tylko te, które rozgrywają się w obszarze zainteresowania pedagogiki społecznej. W sensie ogólnym konfliktem nazywamy wszelkie starcie wywiane rozbieżnością postaw, celów, sposobów działania wobec konkretnych przedmiotów, wartości lub sytuacji.
Psychologiczny sens konfliktu zawiera ponadto możliwości istnienia konfliktu wewnętrznego jednostki postawionej w sytuacji sprzecznych…
… społecznych antagonizmów.
Konflikty o idee są znacznie powszechniejsze i stanowią trwały element życia zbiorowego. Występują w skali mikro, czyli w rodzinie, małych grupach pierwotnych i wtórnych indywidualnych układach, jak również w skali makrospołecznej: między wyznawcami różnych religii, partiami politycznymi, grupami etnicznymi. Ich przedmiotem jest system wartości i symboli, wzory zachowań, świat…
… nie szkodą innym;
5. wyraża się w różnych postaciach agresji, przymusu, eliminowania, ograniczania lub niszczenia.
Nietolerancja w Polsce dotyka głównie człowieka, jego cechy i przekonania. Głęboki niepokój musi budzić sytuacja, kiedy badania prowadzone w Katedrze Pedagogiki Społecznej IPSiR ukazują, że 19% badanych deklaruje różny poziom nietolerancji wobec ludzi starych, a 22% wobec osób kalekich…
…, wreszcie także rodzajem przemocy jest presja wywierana przez jedną osobę na drugą w układzie wzajemnego uwikłania emocjonalnego.
Pierwszego przypadku nie ma potrzeby ilustrować. Wszelkie czyny kryminalne i akty gwałtu zawierają w sobie w olbrzymiej większości element przemocy. Często jednak antysemityzm nie przybiera formy bezpośredniej przemocy. Objawia się klimatem i atmosferą, którą zainteresowani…
… się zło i w takich sytuacjach leży źródło bezradności idei tolerancji, solidaryzmu lub wybaczania. Mimo że już Ajschylos 25 wieków temu sformułował wielką prawdę, iż „przemoc rodzi przemoc". Przejęło ją potem chrześcijaństwo i w słowach Mateusza Ewangelisty - „kto mieczem wojuje od miecza ginie" - umieściło wśród fundamentalnych nakazów etyki. Współczesna odmiana tej najpierw pogańskiej a potem…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)