ADAM CZARTORYSKI O WYCHOWANIU DZIEWCZĄT. Większość matek chce kształcić swoje córki w tańcu, muzyce i słowie, do nabycia owych talentów. Czartoryski pisze, że matki zalecają im te nauki, aby później móc chwalić się nimi w towarzystwie.
Potrzeba, aby matki przeniknięte były same ważnością tych obowiązków, które wypełnienie w dzieci swoje wmawiać ustawnie powinny; stąd wynika potrzeba, aby się dobrze obeznały z gatunkiem tych obowiązków; źle ten bowiem uczy, kto sam źle umie. Z synów swoich winne są stawiać Ojczyźnie najużyteczniejszych obywateli, a z córek matki godne i sposobne do wychowania obywateli.
Są teraz książki do każdego rodzaju wiadomości w języku naszym wydane; z tym niech się matki obeznają, mniej będą miały próżnych godzin.
Kobiety powinny uczyć się języka narodowego.
Kobiety nie mają dać się uwodzić myślą próbowania na dzieciach swoich sposobu wymyślnego wychowania tymi maksymami, które zdobią teraz nazwiskiem silnych i niezwyczajnych . Ich wynaleźcy puszczając wodze imaginacji w wymownych pismach bardziej miewają na celu wysławienei siebie samych odłączeniem się swoim od zdań przyjętych niżeli pożytecznych.
KOMISJA EDUKACJI NARODOWEJ WZOREM DLA EUROPY.
Fragment mowy Piramowicza w rocznicę otwarcia Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych.
POCHWAKŁA KOMISJI EDUKACJI NARODOWEJ PRZEZ CUDZOZIEMCA (E. N. Murray do Polski przybył w 1770 wraz z Dumouriezem i wziął udział w konfederacji barskiej, po czym został zesłany na Syberię. Po powrocie do Polski 1787 mianowany metrem j. francuskiego w szkołach akademickich w Warszawie, pełnił funkcje tłumacz KEN oraz w Kancelarii mniejszej koronnej. Po roku 1794 założył w Warszawie pensjonat prywatny. Rozprawa Murraya ( O stanie nauk, literatury i obyczajów w Polsce, odpowiedź na szkic krytyczny o wychowaniu w Polsce) Murray kreśli tu zarys dziejów kultury Polski: oświaty, szkolnictwa, literatury i nauk od czasu Jana Kazimierza. Najwięcej miejsca i uwagi poświęca działalności KEN, opisowi organizacji jej szkół, programów i metod.
GRZEGORZ PIRAMOWICZ O POWINNOŚCI NAUCZYCIELA Przykładać się do szczęśliwości ludu przez dobre wychowanie co do zdrowia, co do wiary i cnoty, co do nauki potrzebnej ku dobremu odbywaniu powinności i spraw życia każdego przyzwoitych.
Nie pogardzać rodzicami, choć ciemnymi i prostakami. Świadczyć im przyjaźń i oświecać ich. Łagodność z przyzwoitą powagą łączyć.
Dzieci nie mają być długo trzymane w szkole, siedzenie i zamknięte powietrze szkodzić może. Trzeba im pozwalać po godzinie np. siedzenia, wybiegać wszystkim, rzeźwiejsi i ochotniejsi do szkoły powrócą.
Rożne ćwiczenia, w pływaniu, w gonitwach, pieszą, na koniu, ratowania tonących bronieniu w pożarach i innych przypadkach, jak do tych nauczyciel ma przysposabiać młodzież. Z mocy i zręczności robi się męstwo i odwaga.
(…)
… i miłość ojcowską. Wprawianie dzieci w różne cnoty jak: roztropność, sprawiedliwość, litość itp.
Nauka wiary, czyli katechizm, znajdują się w Elementarzu na szkoły parafialne. Powinien nauczyciel w każdej nauce pokazywać uczniom tę pożyteczność, do której nauka dąży, jak to: w gospodarstwie, rzemiosłach, handlu i tym podobnych, i sam się tą uwagą w całym postępowaniu rządzić. Nauki mają być nie na pamięć ale na rozum. Ćwiczenia wszystkie powinny być praktyczne. Nauczyciel ma sprawiać aby dzieci lubiły naukę, rozrywki mają być pozwalane.
Sposoby nauki czytania i pisania znajdują się w Elementarzu na szkoły parafialne.
Naukę rachunku należy dostosować do wieku i stanu uczniów. Ćwiczenia mają być najczęstsze, a zawsze na rozum i na uwagę. Mają być poddane wzory dobrych rejestrów gospodarskich i kupieckich…
… i czy czytają przepisy Komisji, czy chodzą regularnie do szkół i czy uczą się tych lekcji, które się dają w ich klasach.
Nauka moralna: dawana jest we wszystkich szkołach, ale jeszcze nie wszyscy profesorowie udzielają jej właściwie, ponieważ uczą na pamięć książeczki moralnej.
Historia naturalna: nie ma w żadnej szkole z wyjątkiem Winnickiej, w której uczą wiadomości o ptactwie, o rybach, o zwierzętach…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)