CZY DA SIĘ POGODZIĆ ŻYCIE GOSPODARCZE Z CNOTAMI MORALNYMI?
Nie trzeba np. być zaraz pacyfistą, żeby niepokoić się korumpującym charakterem wojskowego życia żołnierzy zawodowych. Są oni szkoleni do zabijania, okaleczania, niszczenia mienia i pustoszenia całych połaci kraju, a wszystko to wymaga, aby nauczyli się tłumić pewne „cywilne” hamulce, które wiążą się z poszanowaniem życia i mienia. Co więcej, jako że armia złożona z indywidualistów byłaby nieskuteczna, od żołnierzy oczekuje się, że kiedy otrzymują rozkaz, będą go wykonywać bez zastanowienia, przyjmując na wiarę, iż użycie siły jest konieczne, a zatem usankcjonowane - mimo że konieczność w pewnych konkretnych sytuacjach może wcale nie być oczywista ani niekwestionowana. Jeżeli zatem kariera wojskowa może być zaszczytna, a nawet wybitna, to nadal istnieją powody, aby przypuszczać, że z takim życiem wiążą się specyficzne niebezpieczeństwa moralne: możliwe do przewidzenia sytuacje, w których prawdopodobnie znajdą się żołnierze (a w których reszta z nas prawdopodobnie się nie znajdzie) i w których pewne cnoty zostaną wystawione na ciężką próbę.
Istnieją dwa aspekty działalności gospodarczej, które wywołują niepokoje:
konkurencyjna natura życia gospodarczego - pozorna nieustająca potrzeba okpienia innych, która może wydawać się nie do pogodzenia z wymaganiami sprawiedliwości i człowieczeństwa
współudział biznesu w zachęcaniu do konsumeryzmu i życia światowego, co może się wydawać nie do pogodzenia z wymaganiami umiarkowania
Współzawodnictwo w interesach
Działanie na szkodę konkurencji nie jest tylko marginesową cechą życia gospodarczego; musi ono być celem. Chodzi tu przecież o śledzenie poczynań przeciwnika, wyszukiwanie i wykorzystywanie jego słabych punktów.
Nieuchronnie jednak sukcesy ludzi biznesu są niepowodzeniami innych.
Zarówno człowieczeństwo, jak i poczucie sprawiedliwości mogą się wydawać przeszkodami w procesie nastawionego na zysk, ostrego współzawodnictwa. Człowieczeństwo wymaga współczucia tam, gdzie jest ono na miejscu. Współczujący nie triumfują z powodu niepowodzeń innych ani nie są wobec nich obojętni - raczej próbują im zapobiegać lub łagodzić je. Ci, którzy mają poczucie sprawiedliwości uznają żądania słabych, aby ich nie wykorzystywać i nigdy nie używają w tym celu swojej siły. Konsumeryzm
Umiarkowanie, w tradycyjnym rozumieniu, dotyczy umiaru w zaspokajaniu żądz cielesnych, który to umiar ma wskazywać na niewielkie znaczenie zaspokojenia tych żądz dla dobrego życia.
Upodobanie do doczesności potraktujemy jako aspekt braku umiarkowania. Z tego samego powodu będzie ono wadą.
Ci, którzy angażują się w działalność gospodarczą, są szczególnie podatni na pokusy życia doczesnego, ponieważ poświęcają się po prostu robieniu pieniędzy, a ponadto nakazy rynku wymagają od nich, aby niezależnie od zysku, jakie uda im się osiągnąć, nie spoczywali na laurach, ale starali się nieustannie o jeszcze większe profity.
(…)
….
Człowieczeństwo jest świeckim odpowiednikiem teologicznej cnoty miłosierdzia.
Obowiązek miłosierdzia mamy wobec wszystkich zasługujących na współczucie, którym jesteśmy w stanie pomóc.
Zatem mimo, że człowieczeństwo jest obowiązkiem nie tylko wobec naszych przyjaciół, ci, którym nasze człowieczeństwo przynosi korzyść, otrzymują coś więcej niż to, co im się należy.
Obowiązki, zarówno człowieczeństwa…
… - opieka rodziców nad dzieckiem, obowiązek doskonały - zabronienie krzywoprzysięstwa w sądzie.
Ponieważ obowiązki człowieczeństwa są obowiązkami niedoskonałymi - dopuszczają pewną swobodę, co do tego, jak i kiedy będziemy je spełniać - a także ponieważ nie mamy ich wobec określonych jednostek, to być może moglibyśmy usunąć to rzekome napięcie pomiędzy prowadzeniem interesów a sumiennym wykazywaniem…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)