To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Sztompka „Socjologia” rdz. 19. „Zmiana społeczna, rozwój i postęp”
Zmiana społeczna – różnica między stanem systemu społecznego (grupy, organizacji) w jednym
momencie czasu i stanem tego samego systemu w innym momencie czasu. Zmiana może nastąpić na
poziomie:
składu systemu – migracje, rekrutacja do grupy, mobilizacja, reforma organizacyjna
struktury systemu – wyłonienie nowych:
struktur interakcyjnych (ludzie nawiązują nowe kontakty)
struktur interesów (ludzie bogacą się lub biednieją, zyskują lub tracą władzę)
struktur normatywnych (nowe wartości i normy)
struktur idealnych (nowe ideologie, nowi bogowie)
Kiedy zmiany strukturalne zachodzą na wszystkich
tych poziomach mówimy o zmianie
rewolucyjnej.
zmiana funkcji - pełnionych przez elementy społeczeństwa (poszerzenie lub zwężenie zakresu
pełnionych funkcji)
zmiana granicy systemu – np. fuzja dwóch korporacji
zmiany w otoczeniu systemu – np. urbanizacja pochłania podmiejskie wioski
Proces społeczny – ciąg następujących po sobie i przyczynowo uwarunkowanych zmian systemu.
Pomimo tych zmian system musi zachować podstawową tożsamość.
Proces kierunkowy – jest nieodwracalny, każda faza późniejsza w czasie przybliża stan systemu do
preferowanego celu lub do nieuchronnego upadku.
Proces cykliczny – stan systemu powraca co jakiś czas do punktu wyjścia, do stanu początkowego.
Rozwój społeczny
Procesy rozwoju – to procesy kierunkowe charakteryzujące się tym, że
kierunek procesu jest pozytywny – wraz z upływem czasu zwiększa się poziom pewnej zmiennej
(wzrost liczby ludności, ale też np. wzrost liczby popełnianych przestępstw)
kierunkowa sekwencja zmian społecznych jest uruchomiona (popychana) przez mechanizmy
wewnątrzspołeczne – endogenne.
Zmiany wywołane przez czynniki egzogenne (leżące poza systemem) nazywane są procesami
reaktywnymi lub adaptacyjnymi.
Rozwój jednoliniowy (unilinearny) – zmiany następują zawsze tym samym torem
Rozwój wieloliniowy (multilinearny) – różne sekwencje zmian mają zbliżony ogólny kierunek ale
przebiegają w różny sposób.
Rozwój skokowy – po okresie nawarstwiania się cząstkowych zmian ilościowych następuje
zasadnicza zmiana jakościowa, potem znów się nawarstwiają zmiany ilościowe itd…
Postęp społeczny – proces rozwojowy, którego kierunek jest oceniany pozytywnie, tzn. zmiany
prowadzą ku lepszemu, społeczeństwo przybliża się do realizacji cenionych wartości.
Regres – oddalanie się od realizacji społecznie cenionych wartości.
Cecha Różnica Sekwencja
Endogenne Realizacja
definicyjna W czasie różnic
Kierunek źródła
uznanych
Pojęcie
w czasie
wartości
socjologiczne
Zmiana
+
Proces
+
+
Proces kierunkowy
+
+
+
Rozwój
+
+
+
+
Postęp
+
+
+
+
+
Tabelka: Formy zmienności społecznej (Sztompka, „Socjologia” str442)
Postępem jest to, co za postęp uznaje dane społeczeństwo w danym czasie – dlatego postępowość jest
zrelatywizowana:
1) do jakiejś zbiorowości
2) historycznie
3) do uznawanych wartości
Społeczny konsensus – to wybór podstawowych wartości przez społeczeństwo, które są uważane za
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)