Zagrożenia działaniem metali ciężkich dla człowieka Metale ciężkie Metale ciężkie to pierwiastki o gęstości powyżej 4,6 g/cm3, w reakcjach chemicznych wykazują tendencję do oddawania elektronów. W stanie stałym i ciekłym charakteryzują się dobrą przewodnością cieplną i elektryczną, posiadają połysk i są nieprzeźroczyste. Mają wysoką temperaturę topnienia i wrzenia. Do metali ciężkich zaliczamy: miedź (Cu), kobalt (Co), chrom (Cr), kadm (Cd), żelazo (Fe), cynk (Zn), ołów (Pb), cynę (Sn), rtęć (Hg), mangan (Mn), nikiel (Ni), molibden (Mo), wanad (V) oraz (W).
Metale ciężkie są szczególnie groźne dla zdrowia człowieka. Zanieczyszczenie żywności pierwiastkami ciężkimi jest trudne do uniknięcia i jest odzwierciedleniem skażenia powietrza, wody, gleby przez pyły, gazy przemysłowe, ścieki, odpady a także procesy spalania węgla. Ze względu na trudności w uniknięciu tych zanieczyszczeń w żywności należy dążyć do tego, aby ich stężenia były jak najniższe. Zawartość metali ciężkich w środowisku jest dość zróżnicowana, a działanie ich zależy od dawki pobranej, rodzaju pierwiastka, postaci chemicznej w jakiej występują oraz stanu zdrowotnego organizmu.
Źródła metali ciężkich naturalne - wietrzenie skał, erupcja wulkanów, parowanie oceanów, pożary lasów, procesy glebotwórcze
antropogeniczne - gałęzie przemysłu (np. elektrotechniczny, wydobywczy, chemiczny), hutnictwo, elektrownie i elektrociepłownie, gospodarka komunalna, wysypiska odpadów
Podział metali ciężkich Metale ciężkie można podzielić na dwie grupy:
pierwiastki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu tzw. mikroelementy (np. cynk, miedź, żelazo). Powinny występować w określonych ilościach, gdyż ich niedobór jak i nadmiar jest niekorzystny dla zdrowa;
metale zbędne dla procesów życiowych człowieka - m. in. kadm, rtęć, ołów - mogące stanowić zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka.
Drogi wnikania metali ciężkich do organizmu układ oddechowy
układ pokarmowy
skóra
Toksyczność metali ciężkich Najsilniejsze właściwości toksyczne mają nieorganiczne związki metali, łatwo rozpuszczalne i silnie dysocjujące, gdyż łatwo przenikają przez błony komórkowe i dostają się do narządów wewnętrznych. Mogą one powodować denaturacje białek we krwi, ranach, błonie śluzowej, a w roztworach stężonych łączą się w białkiem i przenikają w głąb zaatakowanej tkanki wywołując działanie żrące. Każdy z metali działa na określone narządy wewnętrzne.
Typy oddziaływań substancji szkodliwych na organizmy Oddziaływania bliskie (ekspozycja zawodowa - szybka akumulacja substancji toksycznej w organizmie)
(…)
… przejściowym. W związkach chemicznych występuje na wszystkich stopniach utlenienia od +2 do +6. Chrom na +3 stopniu utlenienia jest niezbędnym pierwiastkiem śladowym potrzebnym do metabolizmu glukozy i lipidów u ssaków. Toksyczny jest chrom występujący na +6 stopniu utlenienia (tzw. chromiany). Sole chromianów są stosunkowo dobrze rozpuszczalne w wodzie i łatwo absorbują się do krwiobiegu poprzez płuca…
… serca oraz choroby nowotworowe, w szczególności raka odbytnicy. Kobalt Co W organizmie występuje w większości tkanek, największe jego ilości znajdują się w wątrobie, nerkach i kościach. W organizmie jest pierwiastkiem niezbędnym wchodzącym w skład witaminy B12 lub kobalaminy, koenzymu niezbędnego przy tworzeniu białek, kwasów nukleinowych i czerwonych ciałek krwi. Jony kobaltu stymulują także biosyntezę erytrocytów glikoproteiny regulującej u człowieka tworzenie krwinek czerwonych. Kobalt pobierany droga pokarmową jest mało szkodliwy, ale jednorazowo spożyty w ilości 25-30 mg działa toksycznie.
Niedobór kobaltu wiąże się głownie z niedoborem witaminy B12 i objawia się: niedokrwistością, dezorientacją, zmiennością nastrojów, pobudzeniem, zaburzeniami widzenia. Niedobory Co pojawiają się często…
… zaproponował wartość NDS dla par rtęci 0,0025mg HG/m3, wartość DSB 50 μg Hg/g kreatyniny.
O stopniu i kolejności uszkodzenia narządów decyduje budowa chemiczna rtęci oraz sposób ich wprowadzania do organizmu. Rtęć jest trucizną komórkową, wchodząc w reakcje z białkami denaturuje je. Wykazuje duże powinowactwo do grup sulfydrylowych i reagując z enzymami działa jako inhibitor. W organizmie…
… czynnościowe nerek charakteryzujące się wzmożonym wydalaniem z moczem białek, wapnia, glukozy i fosforanów; 2. charakteryzuje się stwardnieniem tętnic nerkowych, zwłóknieniem miąższu nerkowego, a także powstawaniem torbieli wewnątrz nerki. Kadm Cd W Polsce NDS dla dymów kadmu wynosi 0,02 mg Cd/m3, a dla pyłów 0,04 mg Cd/m3. Wartości DSB - w moczu 10 μg/g kreatyniny i 10 μg Cd/dm3 krwi. W 1993 r. kadm…
… które silnie wiążą się z rtęcią, srebrem cynkiem, kadmem. W wyniku wiązania z metalotioneiną dyfuzyjna ruchliwość metali się zmniejsza co przeciwdziała przyłączeniu metalu do enzymów lub innych białek niezbędnych do normalnego działania metabolizmu. Obecny w wątrobie glutation odgrywa rolę w wydalaniu metali w żółci. Dotyczy to miedzi i cynku, jak też kationów kadmu, rtęci, ołowiu oraz metaloorganicznej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)