Wykorzystanie roślin w bioindykacji
Na podstawie występowania odpowiednich gatunków roślin w środowisku można ocenić warunki klimatyczne (np. temperaturę powietrza i gleby, stosunki świetlne), chemiczne właściwości gleby dotyczące jej kwasowości, czy zawartości składników pokarmowych (np. azotu, czy wapnia) oraz zawartości wody w glebie i stopnia jej przewiewności. Funkcja bioindykacyjna roślin jest również coraz powszechniej wykorzystywana do określenia zanieczyszczeń powietrza, gleby i wód. Jako bioindykatorów używa się najczęściej tak zwanych gatunków wskaźnikowych tj. takich, które wykazują bardzo specyficzny zakres tolerancji w stosunku do określonych czynników ekologicznych. Jedną z ważnych cech charakterystycznych gleby jest jej kwasowość. Pomimo tego, że wartości pH gleby ulegają wahaniom w ciągu roku to jednak znane są gatunki roślin, które wskazują na jej zakwaszenie niezależnie od wahań sezonowych. Charakterystycznymi gatunkami roślin rosnącymi na glebach silnie zakwaszonych są np. szczaw polny, wrzos pospolity, koniczyna polna, czerwiec roczny, turzyca gwiazdkowata, żurawina zwyczajna, mech torfowiec, borówka brusznica, sporek wiosenny, borówka czarna. Natomiast wśród gatunków roślin wskazujących na zasadowy odczyn gleby można wymienić np.: jasnotę białą, babkę zwyczajną, tobołki polne, pokrzywę żegawkę, dymnice pospolitą gorczycę świrzepa. Zawartość azotu w glebie to następny czynnik, który ma odbicie w składzie gatunkowym roślin. Do gatunków rosnących na glebach ubogich w azot należą fiołek trójbarwny, wrzos pospolity, turzyca niska, dziewięćsił pospolity, iglica pospolita, stokłosa prosta. Z kolei do grupy roślin rosnących wyłącznie na glebach najbogatszych w azot (często przeazotowanych np. wskutek nawożenia gnojowicą) należą miedzy innymi: pokrzywa zwyczajna, gwiazdnica pospolita, szarłat szorstki, przytulia czepna, komosa biała. Kolejnym czynnikiem glebowym, który ma wpływ na skład gatunkowy roślin jest zasobność gleb w wapń. Do gatunków wskazujących na wysoką zasobność gleb w wapń należą między innymi: ostrożeń polny, oset zwisły, lucerna sierpowata, miłek wiosenny, jaskier polny, sasanka pospolita i podbiał pospolity. Z kolei gatunki roślin wskazujące na niską zasobność gleb w wapń to: rumianek polny, rumian polny, maruna bezwonna, chaber bławatek. Wskaźnikami obecności w podłożu siarki są rośliny z rodziny krzyżowych i liliowatych, które wykazują zdolność do nagromadzania jej w dużych ilościach. O zwiększeniu zawartości w glebie cynku i ołowiu świadczyć może zanikanie wyczyńca łąkowego w składzie gatunkowym traw. Ograniczenie wzrostu i spadek plonu gryki może świadczyć o nadmiernej zawartości miedzi w glebie. Do gleb słonych, zasobnych w chlorek sodu i inne sole, charakterystyczne są tzw. halofity, czyli słonorośla: solanka kolczasta, soliród zielny, mlecznik nadmorski. W obrębie roślin wskaźnikowych można również wyróżnić gatunki roślin z uwagi na zawartość wody w glebie oraz jej przewiewność. Do gatunków siedlisk bardzo suchych, luźnych i przepuszczalnych należą: turzyca niska, iglica pospolita, dziewięćsił pospolity. Z kolei do gatunków występujących na siedliskach podmokłych, mało przewiewnych należą: turzyca zaostrzona, knieć błotna, groszek błotny, kozłek dwupienny, jaskier rozłogowy.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)