XIII wiek
Dojrzałe systemy filozoficzne, „złoty wiek” scholastyki. Powstają uniwersytety: Paryż (1200), Oksford (przed 1214), Orlean, Cambridge, Padwa, Tuluza, Neapol (świecki, opozycyjny wobec papieża), Bolonia (1167, prawo - komentowanie kodeksu Justyniana).
Uniwersytet paryski - połączenie kilku szkół katedralnych (nastawionych wyłącznie na nauczanie), rozpoczęcie prac badawczych.
4 wydziały: sztuk wyzwolonych (artium, filozofii), prawa, medycyny i teologii.
Nowa literatura: przekłady Arystotelesa (skażonego neoplatonizmem) - Toledo (z arabskiego), Sycylia (Henryk Arystyp - Menon i Fedon z greki), Oksford (głównie dzieła przyrodnicze).
RECEPCJA POCZĄTKOWA ARYSTOTELESA
WILHELM Z MOERBECKE ok. 1215 - 1286
Poprawiony przekład wszystkich dzieł Arystotelesa z greki na łacinę (na polecenie papieża), z których później korzystał św. Tomasz i wykrył dzieła neoplatońskie: Theologia Aristotelis (wyciąg z Ennead), Liber de causis (wyciąg z Proklosa). Wzmożenie empiryzmu i ustanowienie pełnego, spójnego systemu.
Trudności doktrynalne arystotelizmu - a) śmiertelność duszy jako formy ciała naturalnego, nieodłącznej od niego (z wyjątkiem rozumu czynnego), b) wieczność świata, c) brak opatrzności oraz miłości Boga do świata. Próby uzgadniania z wiarą (przyczyna wielu herezji).
1210 - pierwsze potępienie chrystianizacji Arystotelesa na synodzie paryskim, zakaz wykładania Libri naturalis (ksiag przyrodniczych), ponowione 1215 (z dodatkowym uwzględnieniem Metafizyki), potępienie naturalizmu (Amalryk z Bène, Dawid z Dinant),
1231 - zakaz Grzegorza IX wykładania Arystotelesa w Paryżu do czasu oczyszczenia z błędów,
1255 - wprowadzenie Fizyki i Metafizyki do programu nauczania sztuk przez Alberta Wielkiego, stopniowe przyswajanie arystotelizmu.
AMALRYK Z BÈNE zm. ok. 1205/07
Potępiony (razem z De divisione naturae Eriugeny, za powiązanie) w 1210 za panteizm, dzieła i wykopane zwłoki autora spalono. Znany tylko przez zarzuty (dzieła zniszczono).
Wszystko, co istnieje, jest jednym (bogiem) - „Deus omnia in omnibus” (św. Paweł). Każdy człowiek jest Synem bożym, równym Chrystusowi.
DAWID Z DINANT zm. ok. 1209
Dzieła spalono 1210, znany z potępienia, polemik Alberta Wielkiego i św. Tomasza.
Quarternuli - notatki z Arystotelesa; przełożył Libri naturalis.
Istnieje tylko jedna, trójaspektowa rzeczywistość: materia, myśl i Bóg.
Hyle - podłoże wszystkiego, czysta możność, materia prima, w której wszystko się aktualizuje. Jest niezmienna sama w sobie, nieskończona i wszechobecna, ma własności Boga (panteizm i materializm).
Materia jest jedynym bytem rodzajowym, wspólnym wszystkim rzeczom, formy różnicujące rzeczy są tylko zjawiskami.
(…)
… za sobą materię. Gdy a) wyczerpała się zdolność twórcza światła lub b) nastąpiło maksymalne rozrzedzenie materii (grożące powstaniem próżni) powstał firmament, doskonałe ciało zbudowane z materii pierwszej i formy. Odbite od firmamentu światło (lumen) powraca w kierunku Ziemi, ściągając za sobą część materii, powstaje 12 sfer niebieskich - 1 (forma) + 2 (materia) + 3 (złożenie) + 4 (to, co złożone).
Ziemia jako centrum wszechświata przyjmuje jego wpływ (promieniowanie). Oddziaływanie ciał niebieskich na Ziemię umożliwia wróżby (dotyczące ciała, ale nie duszy człowieka).
Postulat jednolitości świata, utworzonego z jednej zasady (światła) i jednej tłumaczącej go mechaniki (odrzucenie dualizmu świata nad- i podksiężycowego). Wszelki byt jest światłem, Bóg również (musi być troisty).
Aby opisać rzeczywistość…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)