KULTURA JAKO WYTWÓR ŻYCIA SPOŁECZNEGO-RÓŻNE UJĘCIA.
Pojęcie kultury. Kultura duchowa i materialna. Korelaty kulturowe. Globalne i selektywne rozumienie kultury.
S Czarnowski, Kultura
Kultura jest dobrem zbiorowym i zbiorowym dorobkiem, owocem twórczego i przetwórczego wysiłku niezliczonych pokoleń:
→ Wynalazki nie mają nic wspólnego z kulturą. O kulturze możemy mówić wówczas, gdy odkrycie czy wynalazek zostaje zachowany, i gdy jest przekazywany z pokolenia na poko-
lenie.
→ W rozwoju kultury jest konieczność, która sprawia, że każdorazowy jej stan jest warun-
kiem jej stanu następnego. Twórczość jednostek, nawet tych najgenialniejszych, pomnaża lub zmienia to tylko, co było przed nimi. Tylko jednostka współpracująca z innymi, a nie osamotniona, przyczynia się do budowy gmachu kultury. • Społeczeństwo to nie tylko zbiór jednostek; to także obyczaje, formy obcowania, prakty-
ki religijne, pojecie o tym, co dobre a co złe, co piękne a co brzydkie-co ludzi łączy, a co dzieli.
→ J. J. Rousseau: „Kultura jest środowiskiem, w którym ludzie są, rzec można, zatopieni i każdy między nimi stosunek określony jest przez kulturę danej zbiorowości”, czyli:
• Jednostka ludzka jest wytworem kulturalnej zbiorowości-zbiorowości zorganizowanej,
przechowującej zdobycze duchowe i materialne i pomnażającej je, a nie gromady osobni-
ków żyjących w „stanie natury”.
→ Staszic: „Człowiek bez towarzystwa- tzn. bez społeczeństwa- nawet pomyśleć się nie da”.
Wszystko w człowieku ma początek społeczny i społecznie jest określone z wyjątkiem tego, co wynika z jego ustroju psychofizycznego.
Myślenie ludzkie ulega zmianom rozwojowym, które nie są zmianami zachodzącymi w jednostce, ale w historii ludzkości np., to, co wydawało się sprawiedliwym, dobrym naszym przodkom z okresu wojen kozackich, dziś wydaje się nam często oburzającym, jeśli nie wręcz zbrodniczym. Porządek myślenia jednostki jest określony rozwojem zbiorowości, której jest członkiem.
Kultura duchowa i materialna
Podział faktów na psychiczne i materialne jest w odniesieniu do wszystkich zjawisk społecznych, a zatem i do kultury, podziałem bezzasadnym. W rzeczywistości społecznej nie mamy nigdy do czynienia z czystym „psychizmem” ani czystą materią. Nawet wówczas, gdy wydaje się nam, ze badamy tylko psychiczne treści i formy przekonamy się, że są one zespo-
lone nierozdzielnie z faktami materialnymi. To, co istnieje w życiu, co jest elementem kultury, składnikiem życia społecznego, to czyny, czyli fakty materialne. Nie ma na przykład
(…)
… do „sacrum”; istnieje powszechne przeświadczenie, że „sacrum” wywiera istotny wpływ na życie człowieka i los świata-stąd wierni odnoszą się z lękiem i ufnością doń, próbując przez modlitwę i ofiary pozyskać sobie ich łaskawość; „sacrum” w religiach monoteistycznych-Bóg, politeistycznych-panteon bóstw, w buddyźmie-
wartości moralne.
▪ druga kładzie nacisk na potrzeby i wartości: religia jest wyrazem i formą…
…, jeden z przedmiotów wzajemnie od siebie zależnych i wzajemnie uwarunkowanych (wg „Słownika wyrazów obcych”).
Korelaty dziedzictwa kulturowego nie oznaczają składników owego dziedzictwa. Chodzi o korelaty reakcji psychicznych, do których dyspozycje przekazywane są jako kulturowe dziedzictwo grupy. Mogą to być korelaty podwójne. Z jednej strony bowiem, w skład dziedzictwa kulturowego wchodzi technika i styl…
… środowiskach postaw jest poczucie wartości. Indywidualna wartość przedmiotu legitymuje właśnie troskliwe przechowywanie specjalnej postawy względem tego właśnie przedmio-
tu. Na dziedzictwo kulturowe składają się dyspozycje o bardzo różnym stopniu konkretno-
ści. Z jednej strony, mamy tam dyspozycje, które dotyczą bardzo szerokich klas przedmio-
tów czy sytuacji, z drugiej strony - dyspozycje…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)