To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Kasztelanowie utracili szereg swoich uprawnień poprzez rozwój immunitetów szlacheckich. Kasztelanowie stracili najwięcej ze swoich uprawnień z chwilą wprowadzenia urzędu starosty.
Podkomorzy:
Urzędnik zarządu skarbowego. Z czasem przejął również sądownictwo w zakresie granic posiadłości. Podkomorzy sprawdzał również, czy rycerz samowolnie nie zmienił chorągwi (przynależności do niej).
Niższe urzędy ziemskie (zwane także jako oficja): stolnik, podstoli, cześnika, podczaszy, łowczy, miecznik (szczególnie ostatni miał charakter honorowy).
Chorąży - noszący chorągiew na czele oddziału zwanego chorągwią.
Wojski - sam zwolniony od służby wojskowej czuwał nad bezpieczeństwem ziemi (szczególnie kobiet i dzieci szlacheckich w czasie pospolitego ruszenia).
Urzędnicy sądowi:
Podsędek i pisarz ziemski - były to urzędy dożywotnie, mianowane przez króla.
Starosta - zarządzali prowincjami kraju z wyjątkiem Małopolski, która była zarządzana przez starostę generalnego. Z czasem pojawili się inni starostowie generalni, jak starosta ruski, podolski, krakowski. Pozostałe starostwa były starostami zwykłymi. Starostę nazywano królewskim ramieniem, ponieważ sprawowali władzę w imieniu króla.
Starostami mogli być wyłącznie Polacy urodzeni w Koronie. Najwcześniej urząd starosty pojawił się w połowie XIV wieku w ziemi sądeckiej, która była wianem królowej i wyodrębniała się od powstałego terytorium (królowa Jadwiga).
Uposażenie urzędników:
Często otrzymywali część dochodów państwowych. Wojewodowie i kasztelanowie mieli udział w opłatach targowych, dyszlowych czy karach sądowych.
W Małopolscy niektórzy urzędnicy otrzymywali część dochodów z żup solnych.
Urzędy centralne:
Dzieliły się na nadworne i na koronne. Nie można ich utożsamiać, że jedne były państwowe a drugie dworskie. Najwcześniej urzędami ogólnopaństwowymi stał się urząd kanclerza i podkanclerza. Przyjęła się nazwa Kanclerza Królestwa Polskiego lub Kanclerza Koronnego, a także podkanclerza Królestwa Polskiego lub podkanclerza koronnego.
Różnica pomiędzy kanclerzem a podkanclerzem polegała na tym, że kanclerz pieczętował większą pieczęcią, a podkanclerz mniejszą. Jednak znaczenie i ranga obu pieczęci była taka sama.
Z czasem powstał urząd centralny podskarbiego, nazywanego też krakowskim, który z czasem zaczął tytułować królewskim. Podskarbi królewski później nazywany koronnym sprawował pieczę nad skarbem królewskim, w którym były przechowywane insygnia królewskie (korony, berła, jabłka królewskie, biżuteria).
W połowie XIV wieku pojawił się nowy urząd - marszałka dworu. Pojawił się on najpierw w piastowskich księstwach na Śląsku. Zwyczaj przyjął się w koronie i od końca XIV wieku pojawił się urząd marszałka królestwa polskiego (albo koronnego). Od XV wieku zaczął nosić nazwę marszałka koronnego. Marszałek zarządzał dworem - służbą, paziami.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)