Thomas Hobbes (1588-1679)
1. OGÓLNE POGLĄDY FILOZOFICZNE
cel i natura filozofii
Hobbes podkreślał praktyczny wymiar filozofii. Użyteczna jest nie tylko filozofia naturalna, ale także moralna i polityczna. W nauce i polityce wiedza jest „gwoli mocy”, co nie znaczy, że wszelka wiedza jest wiedzą filozoficzną. Świadomość zjawisk i ich przypominanie sobie stanowią wiedzę, ale właśnie niefilozoficzną. Filozofia rozumowo zajmuje się związkami przyczynowymi: odkrywaniem skutków, gdy zna się przyczyny, i odkrywaniem przyczyn, gdy zna się skutki.
Hobbes dzieli więc wszelką wiedzę na wiedzę o faktach i wiedzę o konsekwencjach. Wiedza o faktach jest wiedzą absolutną, a wiedza o konsekwencjach - wiedzą hipotetyczną; to właśnie ona stanowi wiedzę filozoficzną.
Filozofia według Hobbesa zajmuje się wyjaśnianiem przyczynowym. Przedmioty, które zaistniały bez wywołujących je procesów, leżą poza granicami zainteresowań filozofii - dotyczy to również Boga i rzeczywistości niematerialnej w ogóle. Stąd wyłączenie teologii z filozofii. Nie ma też w niej miejsca dla historii, która jest poznaniem opartym na autorytecie, oraz pseudonauk, jak na przykład astrologii.
Filozofia dotyczy więc przyczyn i własności ciał, co oznacza, że zajmuje się ciałami w ruchu, który jest jedną powszechną przyczyną, która ma swoją przyczynę w innym ruchu. Filozofia Hobbesa jest, jak widać, filozofią materialistyczną metodologicznie - wykluczenie Boga z filozofii jest kwestią arbitralnie przyjętej definicji. Skoro to filozofia pokrywa się z rozumowaniem, teologia jest irracjonalna - nie możemy mieć idei nieskończoności ani idei tego, co niematerialne.
Hobbes nie był ateistą, a i nie twierdził, że mówienie o Bogu jest nonsensowne, a wiara to tylko kwestia uczuć. Podkreśla on niepojmowalność Boga, a o przypisywanych mu atrybutach mówi, że są wyrazami naszego pragnienia, by oddać mu cześć takimi imionami, jakie uważamy za najbardziej zaszczytne. Hobbes jako ateizm interpretuje orzekanie o Bogu niematerialności, gdyż wszystkie substancje z konieczności są cielesne.
podziały filozofii
Filozofia zajmuje się ciałami, co nie znaczy, że jest tożsama z naukami przyrodniczymi. Rozbija się na dwa działy: filozofię naturalną i filozofię społeczną. Ta także dzieli się na dwie: chcąc poznać naturę, funkcję i własności państwa, musimy poznać najpierw usposobienie, afekty i obyczaje ludzi, a o ile pierwszymi zajmuje się polityka, o tyle drugimi - etyka. Filozofię naturalną można podzielić na geometrię i fizykę. Najbardziej wyczerpującym podziałem jest jednak podział oparty na definicji filozofii jako wiedzy o konsekwencjach.
(…)
… o związkach przyczynowych w świetle pierwszych zasad. Jednocześnie Hobbes opowiada się za minimalistycznym stanowiskiem w odniesieniu do nazw. Filozof potrzebuje oznaczeń dla swoich myśli na użytek własny, a znaków, by komunikować je innym ludziom. To jest możliwe dzięki układowi, który zwiemy mową. Nazwą jest więc „dźwięk głosu ludzkiego, użyty mocą woli człowieka”. Nazwy mogą być indywidualne…
…, doznania dobra i zła. Wszystkie uczucia ludzkie są więc ruchami.
wola
Przy podejmowanie przez ludzi pewnych działań pojawia się namysł. Ale Hobbes tłumaczy go przez odwołanie się do uczuć - namysł jest ważeniem uczuć ambiwalentnych. Wolą jest ostatnie pojawiające się w namyśle pożądanie bądź ostatni wstręt. Tak namysł, jak i wola, pojawiają się także u zwierząt.
2. TEORIA POLITYCZNA
naturalny stan wojny
Ludzie są z natury równi co do zdolności cielesnych i umysłowych, co nie znaczy, że są pod tymi względami identyczni, a jedynie, że są „zrównoważeni”. Każdy dba o swoje dobro, co prowadzi do rywalizacji z innymi, nieufności, żądzy sławy. Dopóki ludzie nie znajdą się pod wspólną władzą, trwać będzie pierwotny stan wojny. W tym czasie każdy polegać musi na własnej sile i inteligencji - nie ma żadnej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)