Rodzaje systemów partyjnych: W literaturze zwykle pojawiają się dwa kryteria podziału systemów partyjnych: kryterium jakościowe kryterium ilościowe Ze względu na kryterium jakościowe można wyróżnić dwa systemy: systemy dopuszczające konkurencję są to systemy oparte na tzw. zasadzie wolnej gry politycznej (można to nazwać też pluralizmem politycznym), co jest charakterystyczne dla współczesnych państw demokratycznych. Systemy nie dopuszczają konkurencji - w takich systemach występuje zwykle jedna partia, która może legalnie działać, co jest charakterystyczne dla państw totalitarnych; mogą przy tym występować partie satelickie (partie nie konkurencyjne, ale współpracujące z partią która dominuje). Biorąc pod uwagę kryterium ilościowe: systemy jednopartyjne w których tylko jedna partia może legalnie działać. System jednopartyjny występuje w państwach totalitarnych. Systemy dwupartyjne są to takie systemy w których tylko dwie partie liczą się w walce o władzę, co nie oznacza, że w takim systemie występują tylko dwie partie, partii jest więcej, ale tylko dwie mają realne szanse na zdobycie władzy w państwie. Taki system występuje np. w Wielkiej Brytanii, gdzie w walce o władzę liczą się tylko dwie partie: Partia Pracy i Partia Konserwatywna, co nie oznacza, że w Wielkiej Brytanii występują tylko te dwie partie. Systemy dwupartyjne mogą występować w dwóch wariantach: system dwupartyjny „sztywny” charakterystyczny dla Wielkiej Brytanii; ten system jest oparty na dyscyplinie partyjnej; system dwupartyjny „luźny”, który występuje w USA; w USA liczą się tylko dwie partie: Partia Demokratyczna i Partia Republikańska, ale w USA nie ma dyscypliny partyjnej w ramach poszczególnych partii. Systemy wielopartyjne czyli takie w których szanse na zdobycie władzy mają więcej niż dwie partie. Systemy wielopartyjne występują w wielu wariantach: system rozbicia wielopartyjnego, gdzie na scenie politycznej liczy się od trzech do siedmi partii. Typowym przykładem systemu rozbicia wielopartyjnego są Włochy. Cechą charakterystyczną systemu rozbicia wielopartyjnego są częste koalicje, ponieważ jedna partia nie jest w stanie sprawować władzy i nie wchodzić w koalicje z innymi partiami. Poza tym w systemie rozbicia wielopartyjnego występują kryzysy rządowe i na skutek rozpad koalicji (często się zdarzało, że we Włoszech nie było rządu w okresie kilku miesięcy). System wielopartyjny dwublokowy - w takim systemie istnieje wiele partii, ale na scenie politycznej występują dwie grupy partii. Typowym przykładem systemu wielopartyjnego dwublokowego są Niemcy, gdzie z jednej strony SPD jest w koalicji z ruchem „Zieloni”, a z drugiej strony jest chadecja czyli CDU i jej bawarski odpowiednik CSU. System partii dominującej to taki system, gdzie występuje wiele partii, ale w dłuższej perspektywie czasu liczy się tylko jedna partia. Typowym przykładem systemu partii dominującej jest Szwecja, gdzie od 1932 roku (z przerwą w latach 1976-1980) rządzi Socjaldemokratyczna Partia Szwecji.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)