To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
IX wiek (renesans karoliński)
Pojawiają się dzieła Corpus Areopagiticum, dostarczone z Konstantynopola (zakwestionowane co do autentyczności w okresie renesansu), związane z opactwem św. Dionizego pod Paryżem, trafiają na dwór Karolingów.
JAN SZKOT ERIUGENA ok. 810 - 877
Połączenie tradycji łacińskiej (Augustyn) i wschodniej (Pseudo-Dionizy, Grzegorz z Nyssy). Przełożył i skomentował Pseudo-Dionizego.
Potępiony w IX, X i XII w., od 1684 na indeksie (pod groźbą kary śmierci). Oddziałał na Mikołaja z Kuzy i Spinozę.
Racjonalizm w sporze wiary i rozumu - filozofia i teologia nie są sprzeczne, gdyż wszelka wiedza pochodzi z jednego źródła, Boga. Prawdziwa filozofia jest tym samym, co prawdziwa religia. W przypadku nieporozumień najwyższym autorytetem jest Ewangelia. Ojcowie mogą się mylić i ich pisma należy poddać osądowi rozumu. Wiara jest podstawą wszelkiego racjonalnego myślenia, rozum ma rozjaśniać zasady za pomocą dialektyki. Prymat wiary i teologii (opis poranka wielkanocnego). Tym niemniej „nikt nie wejdzie do nieba inaczej jak przez filozofię”.
Główne dzieło - De divisione naturae (Periphyseon) - dialog ucznia z nauczycielem, wpływy neoplatonizmu Pseudo-Dionizego.
Exitus (wyjście, wypływ od przyczyny) - reditus (powrót do celu).
Z jedności (Boga) wychodzi się do wielości i powraca (reductio ad unum).
Exitus dzieje się na mocy woli bożej (prowidencja).
Divisio - przejście z jedności do wielości, mające zakorzenienie w strukturze bytu.
Natura - podstawowy byt, najogólniejsze pojęcie, obejmujące wszystkie przejawy rzeczywistości, wszechrzeczywistość, podstawa i zasada wszelkiego możliwego bytu.
Fizjologia - ład, porządek, dynamika natury. Esse = agere - istnienie to działanie (emanacja jest procesem koniecznym). Natura jest podmiotem i przedmiotem działania.
Natura działa, wychodzi od Boga (prajedni), przyczyny wzorczej (archetypu) i sprawczej.
Bóg się rozwija, wyrażając się w działaniu i hierarchii bytów od niego pochodzących. Teofania (theophania) - jedyny sposób poznania Boga.
Natura to Stwórca i stworzenie, ciągle stająca się, zmieniająca przez wypływy i dynamizm.
Osnową rzeczywistości jest krążenie dobra (wypływ z Dobra i powrót do Niego). Byt jest zamienny z dobrem. Dobro-Stwórca ↔ dobra stworzone (bona)
Podstawowy podział - podział na to, co stwarza i to, co stworzone.
Natura:
- to, co jest (byt poznawalny poprzez orzeczenia w ramach 10 kategorii)
- to, co nie jest (niepoznawalny nadbyt, przekraczający kategorie orzekania)
4 podziały natury:
1. Natura niestworzona, tworząca - pierwotny, niepoznawalny byt (universalis essentia, orzeczenia stosują się do niego tylko przenośnie), istota i podstawa istnienia wszechrzeczy, Bóg-Ojciec Starego Testamentu, przyczyna wzorcza (nadbyt), nie będąca jeszcze teofanią.
(…)
… z początkiem. Zjednoczenie wszystkiego ze wszystkim.
Metafizyka jedności przejawiającej się przez wielość i powracającej do siebie (Plotyn).
Zarzut panteizmu („wszystko jest naturą”). „Deus omnia in omnibus” - jednoczesna immanencja (wszędzie) i transcendencja (nigdzie) Boga.
Człowiek z natury jest mikrokosmosem. W hierarchii bytów zajmuje pośrednią pozycję - in medio positus. Jest bytem złożonym, jego część…
… materii (ciało umysłowe), wchłonięcie ciała przez duszę. Wchłonięcie piekła przy zachowaniu potępienia (cierpienia umysłowego polegającego na nieoglądaniu Boga). Człowiek powracający do Jedni zachowuje indywidualność (tak jak Trójca zachowuje troistość w jedności).
Spór z Gottschalkiem o predestynację: według Eriugeny od Boga pochodzi łaska wspomagająca i umożliwiająca zbawienie, zło pochodzi z wolnych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)