BANK CENTRALNY I BANKI KOMERCYJNE W GOSPODARCE RYNKOWEJ
Bank centralny - status i organizację NBP, który jest centralnym bankiem państwa określa art.227 Konstytucji RP z 1997, na mocy powyższego aktu prawnego przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. NBP odpowiada także za wartość polskiego pieniądza. Działa na podstawie ustawy z 29.08.1997 o NBP, która określa szczegółowo jego funkcje i organizację wewnętrzną, kompetencje wynikają także z innych ustaw, np. prawa bankowego. NBP posiada osobowość prawną i prawo używania pieczęci z godłem państwowym, nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych i nie można ogłosić jego upadłości. NBP pełni funkcję centralnego banku państwa od 1945 roku, jednakże dopiero od 1989 sprawuje je w warunkach tworzącej się w Polsce gospodarki rynkowej (oznacza to zasadniczą zmianę co do funkcji).
Siedziba banku: mieści się ustawowo w Warszawie. Podstawowy cel działalności NBP: zgodnie z ustawą: utrzymanie stabilnego poziomu cen oraz umacnianie polskiego pieniądza. Cel ten jest osiągany poprzez kształtowanie i realizację polityki pieniężnej, tworzenie odpowiednich warunków instytucjonalnych, dla zapewnienia niezbędnego poziomu bezpieczeństwa finansowego i stabilności sektora bankowego, poprzez regulowanie zasad i mechanizmów w celu zapewnienia płynności rozliczeń pieniężnych w gospodarce.
Zgodnie z ustawą o NBP przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniiądza, czyli znaków pieniężnych w RP. Znakami pieniężnymi są banknoty i monety.
Geneza banku centralnego w Polsce:
- pierwszym nie był NBP,
- dyskusja nad potrzebą uporządkowania w drugiej połowie XVIII wieku, ale rozbiory więc idea została zawieszona,
- idea powraca po kongresie wiedenskim, w 1828 roku dekret Mikołaja pierwszego powołujący bank polski, któremu podlegała mennica, od roku 1830 wprowadza do obiegu banknoty
- kleska powstan doprowadza do likwidacji autonomii królestwa, pozbawianie banku polskiego cech banku centralnego
- 1918 dekret o konieczności istnienia banku emisyjnego
- 1919 na mocy ustawy przyszłej polskiej jednostce pienięznej nadano nazwę złoty polski,
- 1924 sejm przyjął ustawę o naprawie formy państwa i reformy walutowej, wprowadza do życia nowy bank emisyjny - bank polski S.A rozpoczyna działalność (inicjatorem rozwiązań prof.Brawski)
- 1924-1939 bank działa w sposób nieprzerwany
- 1939 - władze ewakuują się z Polski, emigracja
- 1946 - powrót do kraju (istnieje, ale nie działa, bo władze na emigracji stworzyły NBP)
- 1952 - formalna likwidacja Banku Polskiego S.A
Wspołczesna instytucja banku centralnego jest wynikiem ewolucji rozpoczętej w 1694. Wtedy rozpoczyna się historia bankowości centralnej (BC założony w Anglii)
(…)
… instytucjach finansowych, prezes ma prawo do używania pieczęci z godłem państwowym)
- Rada Polityki Pieniężnej - organ najmłodszy, dopiero w 17.02.1998, art.227 konstytucji oraz ustawa o NBP art.6, zgodnie z powyższymi rada jest organem NBP. Skład: przewodniczący - prezes NBP, 9 członków, 3 - prezydent, 3 - sejm, 3 - senat. Cżłonkowie RPP są powoływani na 6letnią kadencję spośród grona osób z ogromną wiedzą…
… (wyjątkiem system bankowy w USA - system rezerwy federalnej, prawo do emisji pieniądza ma 12 banków rezerwy federalnej oraz rada gubernatorów, nie ma jednej instytucji - monolitu, w pozostałych krajach rozwiniętych jak w Polsce)
bank banków - wszystkich banków zgromadzonych na terytorium danego kraju, kilka płaszczyzn działalności: -nadzoruje operacje banków komercyjnych, które są dokonywane w walucie…
… przez nie kredytów i zmniejszenie podaży pieniądza - ustala stopy rezerw obowiązkowych regulując zgodnie z potrzebami gospodarki aktywność kredytową banków komercyjnych i tak: podwyższenie stopy rezerw obowiązkowych (pewna pula środków, którą każdy bank komercyjny ma obowiązek utrzymywania na koncie w banku centralnym, potrzebne w wypadku utraty płynności płatniczej, wynosi ok.8%), zmniejsza także możliwości…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)