WYKŁAD 11 Postawy a zachowanie – różne modele teoretyczne: • Postawy oparte na zachowaniu (D. Bem): ludzie wnioskują o swoich postawach na podstawie własnych zachowań gdy: Początkowo postawa jest słaba lub wieloznaczna Gdy nie ma innych prawdopodobnych wyjaśnień dla zachowania Gdy się już ukształtuje – jest silna i odporna na wpływy Model Fishbeina i Ajzena (1980r.) dotyczy zachowań celowych: • Zachowanie celowe zależy od intencji behawioralnej, która zależy od postawy wobec tego zachowania oraz normy subiektywnej, czyli przekonania o tym, jaką opinię o tym zachowaniu mają inni Model MODE (Motywacja – Okazja – Determinanty Działań): • Autorzy: Dovidio, Fazio, 1991r. • Dwie drogi wpływu postaw na zachowanie: Świadome rozważanie i decyzje Nieświadoma reakcja podmiotu na obiekt będący przedmiotem postawy – w zachowaniach spontanicznych • Mechanizm wyjaśniający zgodność postaw i zachowań: zgodność typu przetwarzania informacji na poziomie pomiaru postaw i zachowań • Postawy utajone mierzone poprzez mimowolne zapamiętywanie, tendencyjności w przetwarzaniu informacji – lepiej niż postawy deklaratywne (mierzone werbalnymi skalami) przewidują spontaniczne, automatyczne zachowania; np. kończenie słów czy zdań, niewerbalne zachowania interpersonalne (mruganie, zachowywanie dystansu, odwracanie wzroku) • Postawy deklaratywne są lepszymi predyktorami dokonywania sądów werbalnych, decyzji wyborczych itp. Poznanie utajone (Greenwald, Banaji, 1996r.): • Mamy z nim do czynienia, gdy ślady przeszłego doświadczenia wpływają na wykonanie pewnych zadań, nawet gdy te doświadczenia nie są pamiętane i nie są dostępne na poziomie świadomym • Utajone postawy: konsekwencja utajonego poznania; mają charakter automatyczny; są trudne do zbadania w sposób bezpośredni; aby do nich dotrzeć konieczne jest wykorzystanie pomiarów pośrednich (unobtrusive measures) – badany nie wie co jest mierzone; nie są to deklaracje werbalne. Nieświadome drogi nabywania wiedzy – źródła postaw utajonych: • Człowiek nie zawsze wie dlaczego coś mu się podoba lub nie • Nieświadome uczenie się (implicit learning): bez świadomości uczenia się nabywamy skomplikowaną wiedzę proceduralną, np. o kowariancji czyli współzmienności (Czyżewska, 2001r.; Hill, 1992r.; Lewicki, 2001r.) • Bodźce podprogowe (Murphy, Zajonc, 1994r.; Ohme, 2003r.; Błaszczak, 2001r.): ekspozycja bodźców afektywnych (np. twarze wyrażające pozytywne lub negatywne emocje) poniżej
(…)
… ją jako niewłaściwą,
niepożądaną; następuje supresja niejawnej postawy
Automatyczne zastępowanie (bez woli jednostki):
Poprzez częstą aktywizację jawnej postawy
Te typy wynikają ze skrzyżowania dwóch wymiarów: świadomości istnienia postawy
pierwotnej i możliwości oraz motywu zastępowania (stłumienia niejawnej przez jawną)
Syndrom postaw antydemokratycznych – osobowość autorytarna:
•
•
Punkt wyjścia: empiryczne stwierdzenie, że istnieje zbieżność w postawach ludzi, ponieważ są
one pochodną osobowości, zwłaszcza specyficznych potrzeb (Adorno, Frenkel-Brunswik,
Levinson, Sanford, 1950r.); podstawa empiryczna: badania w Niemczech w latach 30-tych i w
USA w latach 50-tych
Składowe osobowości autorytarnej: etnocentryzm i antysemityzm (Skala F)
Jaka jest antydemokratyczna autorytarna osobowość:
•
•
•
•
•
Wiara w siłę…
…, lęków, zagrożeń
Geneza osobowości autorytarnej:
•
•
•
•
•
•
•
•
Metoda badań: głębokie wywiady retrospektywne z osobami dorosłymi na temat ich
dzieciństwa
Rodzice stosowali ostre środki dyscyplinujące, głównie kary
Dziecko pozbawione było uczuć; rodzice nie ujawniali uczuć wobec dziecka ani wobec siebie
wzajemnie
W procesie wychowania zwracali głównie uwagę na obowiązki (a nie prawa) dziecka
Rodzice…
… relacji szacunku niższych do wyższych
Intensywna emocjonalna identyfikacja z grupą własną (Duckitt, 1999r.)
•
Prawicowy i lewicowy autorytaryzm:
Prawicowy autorytaryzm: uległość wobec legalnych władz i powszechnie
akceptowanych norm oraz agresja wobec mniejszości
Lewicowy autorytaryzm: posłuszeństwo wobec własnych przywódców i akceptacja
ich norm
Umysł zamknięty, dogmatyzm: M. Rokeach, 1962r.:
•
•
Dogmatyzm jest formalną cechą syndromu postaw i przekonań; określa nie to w co się
wierzy, ale jak się wierzy
Podstawowa idea: nasze oceny jednostek i grup zależą przede wszystkim od tego, jak dalece
systemy przekonań uznawane przez innych, są podobne do naszego; u dogmatyka jest to
szczególnie silne
Cechy dogmatyzmu: im bardziej… tym wyższy dogmatyzm:
•
•
•
•
•
•
•
Izolacja poglądów, jednoczesne uznawanie…
… są
odrzucane, zakłócane, kończą się
Mamy skłonności do rozszerzania i pogłębiania relacji, nawet gdy są one nieprzystosowawcze
czy szkodliwe; opór przed zrywaniem bliskich związków
Silne emocje związane z relacjami
Negatywne konsekwencje braku bliskich relacji, izolacji czy wykluczenia (szczęście, zdrowie,
sukcesy, samoocena; Baumeister, Leary, 1995r.)
Czym są style przywiązania:
•
•
Zdolność nawiązywania…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)