Wielowymiarowość sytuacji społecznych Trzeba podkreślić, że te siedem perspektyw nie wyklucza się nawzajem. Można je traktować jako komplementarne, stosować równocześnie. Społeczeństwo to wszystko to razem, byt wielowymiarowy, wieloaspektowny, istniejący na wszystkich siedmiu poziomach. Zanalizujmy dwa najprostsze przykłady. Najpierw rodzinę. Z perspektywy demograficznej istotna będzie przede wszystkim jej liczebność: to, że w rodzinie jest np. pięć osób. Dalej ważny będzie rozkład takich cech jak wiek czy płeć, a więc, że w rodzinie jest trzech mężczyzn (ojciec i dwóch synów) i dwie kobiety (matka i córka), oraz że dwie są dorosłe, dwoje są nastolatkami, a jedna jeszcze dzieckiem. Z jakichś powodów mogą być istotne i inne cechy: wzrost, waga, kolor włosów, stopień wykształcenia itp. Ale wszystko to są cechy pojedynczych członków rodziny, które rozpadem rodziny itp. To ciągle jest ta sama rodzina, ale nigdy nie taka sama. jedynie statystycznie sumujemy dla zbioru jednostek. Z perspektywy grupowej rodzina to coś więcej, bo także swoiste więzi łączące członków, a więc Wspólne zamieszkanie, wspólnota majątkowa, miłość, lojalność wzajemna, gotowość do pomocy, troska o dzieci, silna tożsamość wyrażana zwrotem „myʺ i odróżniająca naszą rodzinę od tysięcy innych rodzin. Z perspektywy systemowej rodzina to swoisty, powiązany układ pozycji i ról, niezależnych od pełniących je konkretnych osób, a więc ojciec, matka, mąż, żona, dziadek, babcia, syn, córka, wnuczek, wnuczka, teść, teściowa, zięć, szwagier, wujek, ciotka itp. Z perspektywy strukturalnej rodzina to swoista sieć relacji pomiędzy rozmaitymi pozycjami i rolami rodzinnymi: małżeństwo, ojcostwo, braterstwo, pokrewieństwo, władza rodzicielska, spadkobranie. Na tym aspekcie skupiali często uwagę antropologowie społeczni, odkrywając ogromne różnice dzielące struktury pokrewieństwa w różnych społecznościach (np. Claude Levi‐Strauss, Edward Leach). Z perspektywy aktywistycznej rodzina to „życie rodzinneʺ, to co się dzieje w rodzinie, a więc zbiór swoistych działań podejmowanych przez członków rodziny: współżycie seksualne, wspólne gospodarowanie, wychowanie dzieci, wspólne posiłki, kolacja wigilijna, ale także spory rodzinne, konflikty małżeńskie i wiele innych. Z perspektywy kulturalistycznej rodzina to swoisty zbiór reguł ‐ norm i wartości ‐ dotyczących np. zalotów i zawierania małżeństw, przedmałżeńskich stosunków seksualnych, dopuszczalności rozwodów, odnoszenia się do siebie małżonków, autorytetu ojca lub matki, powinności dzieci, odpowiedzialności za starzejących się rodziców, regulacji urodzin, aborcji itp. I znów antropologia społeczna, a także porównawcze studia nad rodzinami współczesnymi pokazują, jak wielkie różnice „kultur rodzinnychʺ występują pomiędzy rozmaitymi społecznościami. Wreszcie z perspektywy zdarzeniowej czy polowej patrzymy na rodzinę jako płynną i zmienną przestrzeń działań i interakcji, w której zmiany dokonują się nieustannie w skali codziennego „krótkiego trwaniaʺ, ale także w skali „średniego trwaniaʺ, np. w ciągu roku, i wreszcie w skali „długiego trwaniaʺ, z roku na rok. Na przykład, członkowie rodziny rozchodzą się rano do swoich zajęć: do szkoły, do pracy, na zakupy ‐ rodzina ulega więc rozproszeniu, istnieje tylko w stanie „wirtualnymʺ (w świadomości swoich członków, a także znajomych, sąsiadów) i tylko w sensie materialnych rani swojego istnienia (pusty dom, mieszkanie), aby znów odzyskać realność socjologiczną wieczorem, gdy wszyscy spotykają się przy kol
(…)
… strukturalnym, kulturalistycznym czy polowym. Ale niekiedy wystarczy perspektywa grupowa czy demograficzna. Podobnie jak żeby wbić gwóźdź w ścianę, nie trzeba stosować mechaniki kwantowej, żeby policzyć wydatki w sklepie, nie potrzeba rachunku różniczkowego, a żeby zrobić okulary, wystarczy optyka Newtona zamiast teorii Einsteina. Podobnie w socjologii, punkt widzenia musi być dostosowany do potrzeb badawczych…
…, na ogół mężczyzn (jeśli abstrahować od ciągle jeszcze mało popularnego futbolu kobiecego), często różnej narodowości, nawet odmiennych ras, a więc pewna niewielka populacja. Tworzą oni, po drugie, swoisty system społeczny zróżnicowanych pozycji i ról. Nie tylko różnią się role zawodników, trenera, masażysty, ale wśród zawodników jest bramkarz, obrońcy, łącznicy, pomocnicy, napastnicy. Powiązani…
…, zawartymi w ich roli. Inaczej gra obrońca, inaczej napastnik, a jeszcze inaczej bramkarz. Drużyna ma też pewne symbole tożsamości: proporczyki, herby, koszulki, wymieniane rytualnie przed i po meczu. Wreszcie, po siódme, mecz jest nieustanną płynną zmiennością sytuacji na boisku, zawodnicy przemieszczają się raz pod jedną, raz pod drugą bramkę, układają w różne konfiguracje, zachodzą kluczowe zdarzenia…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)