1. Zadania rozwojowe wieku przedszkolnego Twórcą pojęcia „zadanie rozwojowe ” jest R.J. Havighurst, który wysunął tezę, że ludzie, przechodząc kolejne okresy życia, podejmują i wypełniają pewne zadania przypadające na dany przedział wieku, wzbogacając tym samym posiadany zbiór sprawności i kompetencji. Zadania te wiążą się z potrzebami biologicznymi i psychicznymi organizmu oraz wymaganiami społeczeństwa wobec jednostki i pociągają za sobą przemiany sprawności motorycznych, poznawczych, emocjonalnych i społecznych (za: Tyszkowa, 1993; Brzezińska, 2000). W związku z tym, że dziecko rozwija się nie tylko pod wpływem wrodzonych właściwości, ale duże znaczenie mają wpływy środowiska społecznego, niezmiernie istotne jest, aby wychowawcy znali zadania rozwojowe dziecka, zwłaszcza po to, by jak twierdzi M. Żebrowska (1986, s.164) „świadomie kierować procesem rozwoju, a nie tylko biernie dostosowywać się do niego”.
Zanim jednak zostaną przedstawione typowe cechy przedszkolaka w poszczególnych latach życia, podkreślić należy, że dokonując analiz prawidłowości rozwoju dziecka, pamiętamy, iż każda jednostka rozwija się w swoistym dla niej tempie (czyli szybkości, z jaką dokonują się zmiany) i rytmie (czyli stopniu regularności zachodzenia zmian w czasie). Na specyfikę właściwości dziecka wpływa więc nie tylko wiek kalendarzowy, lecz także środowisko społeczno-kulturowe oraz różnice indywidualne. Dlatego coraz częściej, w kontekście zadań rozwojowych mówi się o właściwościach rozwojowych a nie o właściwościach wieku, a informacje o wieku pojawiania się poszczególnych osiągnięć rozwojowych są zwykle podawane jako dane przybliżone i zaopatrywane określeniami typu „na ogół”, „przeciętnie”, „w większości przypadków” (Przetacznik-Gierowska, Tyszkowa, 2000). Tak też należy podchodzić do zadań rozwojowych przedstawionych w dalszej części rozdziału.
Granice chronologiczne wieku przedszkolnego - poprzedzającego podjęcie przez dziecko obowiązku szkolnego - są względne. Przykładowo, według M. Przetacznikowej (1986) wiek ten obejmuje okres życia od 3 do 7 lat, zaś według M. Kielar-Turskiej (2000) od 4 do 6 roku życia. Obecnie, instytucje przedszkolne (z wyłączeniem obowiązkowego oddziału zerowego) przeznaczone są dla dzieci w wieku 3-5 lat. Jednak, aby ułatwić nauczycielowi przedszkola prowadzenie obserwacji diagnostycznych, w tym opracowaniu przedstawiono charakterystykę dziecka w wieku 2-7 lat. Takie rozszerzone ujęcie pomocne może być tym, którzy będą mieli do czynienia z dziećmi o opóźnionym lub przyspieszonym rozwoju.
Dla celów praktycznych prowadzonych analiz wyodrębniono 4 główne sfery rozwoju dziecka:
rozwój fizyczny rozwój poznawczy rozwój emocjonalno-społeczny
(…)
…:
perfekcyjnie biega i skacze
perfekcyjnie rzuca i łapie piłkę oraz trafia nią do celu
potrafi zapinać guziki
potrafi nawlec igłę
potrafi zawiązać sznurowadła czy tasiemki.
Źródła, na podstawie których dokonano zestawienia zadań rozwojowych:
Bee, H. (2004): „Psychologia rozwoju człowieka”, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo
Bigda G., Grabowska G., Gruszczyk-Kolczyńska E. (1991): „Praca wychowawczo-dydaktyczna z dziećmi trzyletnimi w przedszkolu”, Słupsk: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Słupsku
Kielar-Turska, M. (2000): „Średnie dzieciństwo. Wiek przedszkolny”, W: Harwas-Napierała B., Trempała J. (red.): „Psychologia rozwoju człowieka”, t.2, Warszawa: PWN
Kielar-Turska, M., Białecka-Pikul, M. (2000): „Wczesne dzieciństwo”, W: Harwas-Napierała B., Trempała J. (red.): „Psychologia rozwoju człowieka”, t.2, Warszawa…
… wykorzystania:
ćwiczenie skakania, zeskakiwania czy naskakiwania - na spacerze wykorzystajmy do skakania krawężnik, szpary pomiędzy płytkami chodnika, cień rzucany przez drzewa, rozciągniętą na odpowiedniej wysokości gumę do skakania; w pomieszczeniu - w zabawach ruchowych poprośmy by dzieci poruszały się jak piłeczki, żabki czy kangury, urządźmy tor przeszkód z przeskakiwaniem rozłożonych na podłodze…
…. Przykładowo, ruch pomaga uniknąć trudności z czytaniem, liczeniem czy ortografią. Aby to stwierdzić, wystarczy przyjrzeć się objawom tzw. ryzyka dysleksji wśród dzieci w wieku 3-5 lat. I tak, do wybranych symptomów zapowiadających przyszłe trudności w czytaniu i pisaniu należą:
mała sprawność ruchowa w zakresie całego ciała: dziecko słabo biega, ma trudności z utrzymaniem równowagi, jest niezdarne w ruchach…
…, ale także doskonalą umiejętności społeczne, między innymi empatię - umiejętność wczuwania się w stan emocjonalny innej osoby. Dzięki temu dziecko uczy się lepiej rozumieć innych, ma możliwość spojrzenia na siebie ich oczami, przełamuje egocentryzm dziecięcy, odkrywa świat własnych przeżyć psychicznych. Czwarty przełom społeczny to udział dziecka w grach, w których, w odróżnieniu od zabaw, obowiązują określone zasady…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)