Błąd pierwszego rzutu oka

- odmiana podstawowego błędu atrybucji. Polega na tym, że

informacje, które odbieramy jako pierwsze wydają nam się ważniejsze i bardziej

reprezentatywne niż kolejne. Pierwsze informacje stają się prototypem. Są one także łatwiej

zapamiętywane, lepiej przechowywane i lepiej przypominane oraz uważane za ważniejsze niż

kolejne.

Błąd pierwszego rzutu oka polega nie na tym, że mamy skłonność do oceniania innych ludzi

na podstawie naszego pierwszego wrażenia (które tworzy się w ciągu zaledwie pierwszych 10

sekund), ale na tym, że będziemy następne informacje zniekształcać tak, aby pasowały do

naszego pierwszego wrażenia.

Między innymi z tego powodu istnieje prawny zakaz informowania o tym, że ktoś został

oskarżony o przestępstwo - staje się to dla obserwatorów informacją o tym, że ktoś jest

nieuczciwy.

Przykłady błędu pierwszego rzutu oka

• Dowiedzieliśmy się, że jakaś osoba jest: "Urodziwa, inteligentna, pracowita,

impulsywna i irytująca". Będziemy ją oceniać o wiele lepiej niż gdybyśmy się

dowiedzieli, że jest: "Irytująca, impulsywna, pracowita, inteligentna i urodziwa".

• Rozwiązywaliśmy 10 zadań o równym stopniu trudności w nowej dla nas dziedzinie.

Po każdym zadaniu ktoś nam mówił, że rozwiązaliśmy je dobrze (+) lub źle (-).

Powiedziano nam to w takiej kolejności: "+,+,+,+,-,+,-,-,-,-,". W tym przypadku

będziemy oceniać nasze kompetencje o wiele wyżej niż gdyby informacja zwrotna

podana była w takiej kolejności: "-,-,-,-,+,-,+,+,+,+"

• Spotkałem człowieka i zrobił na mnie bardzo dobre wrażenie. Po dwóch dniach

spotykam go jeszcze raz i widzę, że ma brudne spodnie. "Przypadek", myślę.

Jeśli za pierwszym razem ten człowiek zrobił na mnie jak najgorsze wrażenie, a po

dwóch dniach widzę, że zachowuje się bardzo ładnie (np. podnosi starszej kobiecie

laskę, którą ta upuściła) - "to przypadek" - myślę.

Błąd łagodności jest jedną z odmian podstawowego błędu atrybucji. Polega on na tym, że

większość ludzi wchodzi w interakcję z innymi, tworząc pozytywne oczekiwania co do

rozmówcy.

Błąd tendencji centralnej - błąd popełniany w spostrzeganiu społecznym, odmiana

podstawowego błędu atrybucji.

Krańcowy błąd atrybucji – tendencja do tłumaczenia pozytywnych zachowań członka

własnej grupy pozytywnymi indywidualnymi cechami (np. umiejętności, talenty atrybucja

wewnętrzna), natomiast pozytywne zachowania członka obcej grupy traktowane są jako

wynik okoliczności (atrybucja zewnętrzna).

teoria ambiwalencji postaw międzygrupowych sugeruje, że na stosunek do grup

napiętnowanych (np. niepełnosprawnych) składają się jednocześnie awersja i współczucie.

(Katz).