Kontrolowanie: trafność wewnętrzna planu badawczego

Kontrolowanie trzecie kryterium przyczynowości wymaga wyeliminowania innych

czynników ,które mogłyby zmniejszyć trafność wnioskowania , że zmienne te są ze sobą

przyczynowo związane jest to problem trafności wewnętrznej ;badacz musi określić czy

zmiany wartości niezależnej rzeczywiście spowodowały zmiany wartości zmiennej zależnej;

czynniki zakłócające trafność wewnętrzną można podzielić na takie, które pojawiają się

zanim wystąpi operacja badawcza –czynniki poza planem- i takie, które są związane z

planem badawczym i wpływają na wyniki w trakcie trwania badania

*Czynniki związane z planem badawczym. Obejmują te zmienne, które pojawiły się w

trakcie prowadzenia badania i mogły spowodować zmiany w badanych osobach oraz zmiany

w narzędziu pomiarowym ; do czynników tych zliczamy efekt oddziaływania samego badania

1. Historia to zmienna dotycząca wszelkich zdarzeń zewnętrznych pojawiających się w

trakcie badania, które mogą wpłynąć na osoby badane np. w badaniu którego celem

jest oszacowanie wpływu kampanii przedwyborczej na zachowania wyborcze,

poparcie dla kandydata nie musi być spowodowana uzyskanymi informacjami, ale

może być wynikiem wydarzeń które nastąpiły w tym czasie

2. Dojrzewanie obejmuje procesy biologiczne ,psychologiczne lub społeczne które

mogą –wraz z upływem czasu- przyczynić się do powstania zmian w osobach

badanych lub obiektach; dojrzewanie tak jak historia stanowi zagrożenie dla trafności

wnioskowania o charakterze przyczynowo- skutkowym

3. Utrata osób badanych to czynnik opisujący problemy związane ze zmniejszeniem

próby, który powoduje, iż badacz nie jest w stanie zebrać kompletu danych dla

wszystkich badanych przypadków

4. Instrumentacja opisuje zmiany w narzędziu pomiarowym w okresie między

pomiarem początkowym a końcowym; brak stabilności narzędzia pomiarowego ,

określanej też jako rzetelność może być zagrożeniem dla trafności badań

eksperymentalnych

5. Testowanie – możliwość uwrażliwienia przez pomiar jest podstawowym problemem

nauk społecznych; innymi słowy sam proces testowania może zmienić badane

zjawisko; poddanie pomiarowi początkowemu może uwrażliwić osoby badane i

zwiększyć ich wyniki w pomiarze końcowym; różnica, więc może wyniknąć ze

zdobytego doświadczenia przez osobę badaną w trakcie pomiaru początkowego; w

fazie pomiaru końcowego mogą oni udzielać takich odpowiedzi jakich się od nich

oczekuje

6. Zjawisko artefaktu regresji jest czynnikiem zakłócającym trafność badania wtedy,

kiedy postępowanie eksperymentalne może spowodować zmianę wyników tych osób,

które w pomiarze początkowym zmiennej zależnej uzyskały skrajne wyniki z

powodów niezależnych od nich.