Badania terenowe

- prowadzone są wtedy, gdy interesują nas fakty w ich naturalnym kształcie społecznym.

Badania te można prowadzić w zbiorowościach zwartych przestrzennie tzn, w takich,

których badający może bez większych trudów dotrzeć do każdej jednostki badanej

populacji. Jedną z istotnych cech tych badań jest konieczność utrzymywania przez

badającego osobistych związków z daną zbiorowością. Nie znaczy to, że musi on czynnie uczestniczyć w życiu badanych

- badania terenowe badają: życie ludzie, jego warunki, jego wytwory materialne

(struktury społeczne, sposoby produkcji, instytucje społeczne itp.) i niematerialne

(wierzenia, opinie, itp.:) Wyróżnia się typy badań terenowych ze względu na zakres

badań i stosowane techniki:

a) badania typu etnologicznego – osoba, która bada daną grupę sama uczestniczy w jej

życiu i na podstawie obserwacji wyjaśnia interesujące go zjawiska.

b) badania typu socjologicznego – są podobne jak wyżej wymienione, tylko uwzględnia

się dane ilościowe (w badaniach etnologicznych nie bierze się pod uwagę danych

ilościowych np. częstotliwość ich występowania). Wskaźniki ilościowe pomagają

określić rozmiar, natężenie, częstotliwość badanych zjawisk.

c) badania typu socjo-psychologicznego – badania te służą do zbierania informacji o

stanie świadomości badanej grupy. Zbiera się tu materiały o charakterze jakościowym

i ilościowym.

Przygotowanie do badań terenowych ( teoretyczne i techniczne)

a) wybór właściwego zagadnienia – nad jakim zjawiskiem będzie się pracować

b) sprawdzenie stanu wiedzy na dany temat – co już wiadomo na dany temat i w jakim

kierunku prowadzić badania

c) zwiad terenowy – zbieranie danych dotyczących badanej grupy, pierwsze kontakty,

rozeznanie istniejących w terenie źródeł informacji o badanych problemach, np. o

istniejących dokumentach. Należy także dowiedzieć się coś na temat zjawisk, relacji w

danej grupie, aby nie popełnić „gafy" będąc w grupie

d) opracowanie programu badań – dokonany zwiad pozwala na ewentualne korekty w

zamierzeniach badawczych oraz poprawne sformułowanie nowego programu

e) dobranie odpowiednich metod i technik badawczych

f) realizacja badań

g) analiza zebranych informacji.

Zachowanie badającego

- każdy badacz musi być dobrze przygotowany z zakresu znajomości metod i technik

badawczych

- musi być cierpliwy, bezkonfliktowy i nie może angażować się uczuciowo.

Raymond Gold wyróżnia cztery postawy osoby badającej:

a) wyłączony uczestnik – badający bierze udział we wszystkich zdarzeniach jakie mają

miejsce w grupie. Badani natomiast nie mają pojęcia, że są badani.

b) uczestnik – obserwator – badający bierze udział w życiu grupy i nie kryje ze

prowadzi badanie. Taka postawa może prowadzić do tego, ze badani ludzie nie będą

się zachowywać naturalnie.

c) obserwator – uczestnik – ten badający też bierze udział w życiu grupy, ale swoje

uczestnictwo traktuje jako sprawę drugorzędną.

d) wyłączny obserwator – badający nie bierze udziału w życiu grupy. Jest tylko

obserwatorem. Badanie takie jest bardzo trudne gdyż nie daje możliwości naukowej

penetracji.