Metodologia badań politologia
*EKSPERYMENT w naukach społecznych
Eksperyment: - powtarzalny zabieg, polegający na zaplanowanej zmianie przez badacza
niektórych czynników w badanej sytuacji, przy równoczesnej kontroli innych czynników.
Badania wykonuje się, by ustalić skutki tej zmiany.
Eksperyment – „doświadczenie", które ma na celu zbadanie zależności, relacji
międzyludzkiej w społeczeństwie. Pomaga sprawdzić reakcje badanej grupy ludzi na
interesujące nas zjawiska.
Pozwala na:
a) prawie pełne kontrolowanie i kształtowanie uwarunkowań sytuacyjnych danego
zjawiska lub procesu
b) sprawdzenie hipotez w sytuacjach, które są dla nich najbardziej istotne, czyli w
sytuacjach ekstremalnych.
a) Eksperymenty projektowane w terenie – biorą w nich udział ludzie, którzy nie są
wyobcowane ze swego środowiska w chwili eksperymentu. Do tego rodzaju
eksperymentu posługujemy się dwoma zbiorami ludzi: grupą eksperymentalną i
grupą kontrolną. Grupy te są ze sobą porównywalne, mają podobne cechy społeczno-demograficzne ( właściwości ważne dla badającego ). Obie te grupy ludzi przed eksperymentem poddaje się badaniom, w których ustała się porównywalne cechy i wspólne właściwości. Po tych badaniach grupy te poddaje się eksperymentowi, ale po zakończeniu eksperymentu grupy bada się ponownie a uzyskane wyniki porównuje się ze sobą. Porównanie to służy do określenia w jakim stopniu różnice występujące pomiędzy wybranymi grupami (eksperymentalną a kontrolną) zostały spowodowane przez eksperyment.
b) Eksperymenty laboratoryjne – do tego rodzaju eksperymentu bierze się grupę ludzi
podzieloną sukcesywnie na eksperymentalną i kontrolną. Poprzez tworzenie
określonych sztucznie wywołanych sytuacji bada się reakcje tych ludzi, ich
zachowanie zaistniałą sytuacją.
c) Eksperymenty ex-post-facto – badają określone zaszłe zdarzenie społeczne, starając
się ustalić czy np. przyjęty przez nas kompleks uwarunkowań potwierdza się
rzeczywiście, tzn. czy tłumaczy nam genezę danego faktu.
d) Eksperymenty projekcyjne – badają wpływ nowych bodźców na badaną grupę
ludzką. Zamiana mieszkania trzypokojowego na kawalerkę. Taki eksperyment
wymaga ścisłej obserwacji psychiatry i psychologa. Pozwala uzewnętrzniać uczucia i
pragnienia badanych. Badania takie pokazały np. jak duży jest wpływ stereotypów
wierzeń, przesądów na ludzi.
e-f) Eksperymenty jednoczesne i sukcesywne – w tym eksperymencie biorą udział
przynajmniej dwie grupy ludzi, które są badane równocześnie, w tym samym czasie.
Poddawane są różnym bodźcom i badane przed i po jego wpływowi. Wyniki oczywiście
porównujemy i na podstawie różnic można ustalić czy i jaki wpływ miały zastosowane
bodźce na dane grupy.
1. przygotowanie do badań terenowych
2. eksperyment
3. rodzaje obserwacji
Badania społeczne mogą dotyczyć:
- zjawisk przyrodniczych – tych, które zachodzą bez ingerencji i wiedzy człowieka
- zjawisk społecznych – tworzone przez człowieka; skutek działań ludzi:
• rozmowa, kultura, sztuka, wojna
• polityka, władza, przyjaźń
• ROLE SPOŁECZNE – zachowania, które ludzie przyjmują wobec drugich
• Grupy społeczne (rzadko bada się całą grupę, częściej reprezentację)
METODA – zbiór powtarzalnych, usystematyzowanych czynności, które mają
zagwarantować osiągniecie jakiegoś celu (WIEDZY PRAWDZIWEJ)
WIEDZA PRAWDZIWA – dokładnie przylega do przedmiotu, którego dotyczą zdania
Metoda badawcza zależy od:
a) celu, celu do którego ma prowadzić
b) przedmiotu badania
Badania politologiczne przeprowadza się:
- w momencie wchodzenia w role społeczne,
- na tle innych grup (małych, dużych).
METODA – z grec. Droga – umiejętność robienia czegoś
- w nauce metody dotyczą formułowania przedmiotu badawczego
- jest tym skuteczniejsza im bardziej nas doprowadzi do celu
- musi być dostosowana do poziomu analizy
- PODSTAWOWE WARUNKI: skuteczność ze względu na cel i przedmiot badań
INSTRUMENTARIUM – narzędzie do zbierania danych, pozwalających na interpretacje i
analizę, a także prezentację tych danych.
OGRANICZENIA podczas badań:
- naukowe
- organizacyjne
- etyczne
- polityczne
a) ograniczenia naukowe – na tle niedostatku metody (nie ma sposobu, by coś zbadać)
b) ograniczenia organizacyjne – często brak naukowców do prowadzenia badan, brak
czasu, brak pieniędzy
c) ograniczenia etyczne – norma 1: ZGODA NA BADANIE
- nie wolno zmuszać badanych
- nie wolno stosować form nacisku
- może wystąpić konflikt interesów między badaczem a nadanym
- norma 2: NIE KRZYWDZIC BADANYCH
-> robić wszystko, by uszanować prawo do prywatności
-> zachować w tajemnicy otrzymane informacje
-> zachować anonimowość danych
INTERSUBIEKTYWNOŚC w doświadczeniu oraz komunikacji, gwarantuje, że bez
względu na subiektywne odczucia i opinie, badacze zawsze dojdą do takich samych wyników.