To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Wady i zalety monoplu
Łatwo zauważyć, że w życiu gospodarczym jak politycznym i wśród naukowców zawsze występują liczni zarówno gorący zwolennicy, jak i przeciwnicy monopoli. Monopole są obiektem ostrych sporów. Zarzuca się im wyzysk słabszych uczestników rynku, utrudnianie konkurencji, która jest siłą regulującą i stymu1ującą dziala1ność gospodarczą, wykorzystywanie swego wpływu gospodarczego w sferze polityki itd Każdy z tych zarzutów można udokumentować licznymi faktami. Ale równocześnie zwraca się uwagę, że bez przywilejów pozycji monopolistycznej zapewne nie powstałyby w swoim czasie liczne wielkie przedsięwzięcia, takie jak koleje linie transkontynentalne, poczta i telegraf, systemy nawadniające, telefony radio, komputery itp
Temat jest bardzo obszerny i wielopłaszczyznowy. Spróbuje wyliczyć ważniejsze dodatnie i ujemne strony monopoli rozpatrywane z ekonomicznego punktu widzenia, to znaczy z punktu widzenia interesów głównych uczestników życia gospodarczego i w miarę możliwości, biorąc pod uwagę interes publiczny, czy może raczej gospodarki jako całości. Na tej podstawie można sformułować opinię o niektórych sposobach i skutkach praktyki monopolistycznej prowadzonej przez przedsiębiorstwa i o polityce rządów w tej dziedzinie
Wiele firm próbuje osiągnąć korzyści typu monopolistycznego wydatkując znaczne sumy pieniędzy na stworzenie barier nie dopuszczających inne firmy na opanowane przez nie rynki, Zasoby zużyte do budowy barier są wycofywane z innych zastosowań, gdzie środki te mogłyby być wykorzystane z większym pożytkiem społecznym. W celu niedopuszczenia do obniżenia ceny monopole często świadomie ograniczają podaż produkcji i w ten sposób utrzymują równowagę rynku przy wyższym poziomie cen. Koszty takiej egoistycznej polityki obciążają nabywców. Istnienie monopolu i wynikające z tego bezpieczeństwo może powodować zanikanie motywacji do wprowadzania postępu technicznego, organizacyjnego i technologicznego.
Powstawanie monopoli powoduje zmniejszenie produkcji i zatrudnienia zanika motywacja do tendencji wzrostu zatrudnienia
Monopol sprzyja rozbudowie struktur organizacyjnych a co za tym i biurokracji
Monopole szczególnie państwowe wykazują skłonności do przeinwestowywania.
Monopole same kontrolują popyt i nie muszą się do niego dostosowywać. Wywołują korzystne dla siebie działania rządu zamiast ograniczeń. Wykorzystują swą znaczną władzę przeciw interesom społeczeństwa.
Wielkie monopole są również w stanie wpłynąć na przesunięcia w strukturze popytu ludności i tym samym na mniej efektywną alokację środków. Monopolistyczna polityka cen kształtuje także społecznie niepożądane proporcje podziału dochodów ludności na korzyść jej zamożniejszych grup, co pogłębia dysproporcje warunków bytowych społeczeństwa. Monopolizacja oznacza wyższe ceny dające monopoliście zyski nadzwyczajne. Z powodu monopolizacji konsumenci płacą wyższe ceny, niżeli musieliby płacić na rynku wolnokonkurencyjnym. Mniejsza jest zatem w porównaniu z wolną konkurencja siła nabywcza czyli realny dochód. Realna siła nabywcza konsumentów ulega więc zmniejszeniu, natomiast zyski właścicieli monopoli rosną. Jednocześnie powstanie monopolu prowadzi do trwałej redystrybucji dochodów od konkurentów o niskich dochodach, na rzecz przedsiębiorców o wysokich dochodach. Ekonomiści nie są skłonni oceniać tego stanu, gdyż oznaczałoby to ocenę wartościującą stwierdzenie, że dobrobyt jednej grupy jest bardziej pożądany niż inne. Wielu ludzi uważa taki efekt redystrybucyjny za niepożądany ze społecznego punktu widzenia.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)