Ustrój administracji publicznej

Administracja - 1. organizacja realizująca dwa rodzaje celów: cele wewnętrzne związane z utrzymaniem na odpowiednim poziomie samej organizacji oraz cele zewnętrzne dotyczące stosunków administracji państwowej ze społeczeństwem. 2. Administracja może być także określeniem pewnych instytucji posiadających określone funkcje wykonywane i egzekwowane w zorganizowanym społeczeństwie. Administracja może być rozumiana jako układ organów państwowych, administracja rządowa - władze w państwie.
3. Administracja w innym ujęciu oznaczać może także prawo administracyjne, oraz system sądów administracyjnych z NSA na czele.
4. Administracja to także zawiadywanie, zarządzanie, lub zespół zarządzający (kierujący) czymś; odróżnia się administrację prywatną i publiczną. Administracja publiczna oznacza władcze wykonywanie zadań przypisywanych przez porządek prawny państwu i jego organom lub innym podmiotom wykonującym funkcje władcze (np. samorządowi terytorialnemu); administracja publiczna odróżnia się od ustawodawstwa i wymiaru sprawiedliwości. W państwie praworządnym działania administracji publicznej wkraczające w sferę praw i obowiązków obywatela oraz innych podmiotów nie podporządkowanych administracji publicznej opierać się muszą na upoważnieniu prawa, aczkolwiek współczesna administracja państwowa i samorządowa realizuje zadania wykraczające poza funkcję wykonywania prawa (np. zaspokajanie zbiorowych potrzeb społeczeństwa). Odchodzenie od koncepcji państwa liberalnego, która dopuszczała tylko wyjątkową ingerencję administracji w sferę praw i obowiązków obywatela, powoduje rozrost reglamentacyjnej działalności administracji publicznej; ograniczenia swobody działania obywatela za pomocą środków przewidzianych prawem podyktowane są różnymi względami: ochroną konsumenta, ochroną środowiska naturalnego, dóbr kultury, ujednolicaniem działań w skali międzynar. (np. ruch na drogach publ.). Ważnym problemem są granice ingerencji administracji publicznej, która chroniąc dobra ogólne i działając w interesie ogólnym nie może krępować nadmiernie swobód i aktywności jednostki. Wkraczanie administracji w sferę praw i obowiązków jednostki następuje z reguły w formie → aktu administracyjnego, a zwł. → decyzji administracyjnej. W celu ochrony jednostki przed arbitralną działalnością administracji państwo praworządne wykształciło wiele instytucji, takich jak: → postępowanie administracyjne oparte na kodeksie postępowania adm. i kontrola sądowa decyzji adm. (→ sądownictwo administracyjne); w celu zapewnienia wykonania nakazów i zakazów adm. wprowadza się → egzekucję; (administracyjną). Zmiany ustroju państw. wywierają wpływ na kształt administracji publicznej. Wyodrębniony u schyłku państwa feud. zawodowy aparat adm. stał się w kontynent. Europie podstawą tworzenia urzędniczego aparatu adm., rządzącego się odrębnym prawem (prawem publ.). W liberalnym państwie kapitalist. został on podporządkowany parlamentowi i ustawom. Liberalizm postulował ograniczenie administracji w stopniu maksymalnym. Najważniejszą zasadą stała się ochrona porządku prawnego (stąd nazwa: państwo prawne) przed naruszeniami ze strony administracji w celu ochrony wolności obywateli. Aparat administracji na szczeblu centr. (rząd) został podporządkowany parlamentowi, w niektórych państwach — prezydentowi pochodzącemu z wyborów. Na kontynencie eur. powstał charakterystyczny dualizm władz terenowych: administracja rządowa i administracja samorządowa. Aktualnie zmienia się koncepcja zadań administracji

(…)

… jest stosunek pomiędzy zakładem a użytkownikiem korzystającym z jego usług. Jest to stosunek administracyjnoprawny, wiążący się z podporządkowaniem użytkownika poleceniom kierownika zakładu.
Należy rozróżnić granicę pomiędzy zakładem budżetowym a przedsiębiorstwem. Przede wszystkim, poza dwoma wyżej wymienionymi cechami charakterystyczną różnicą jest to, iż przedsiębiorstwo podlega rejestracji. Zakładem…
… administracyjnego na drugi na żądanie strony.
Autonomia - przyznanie organom zarządzającym określonej części terytorium państwa kompetencji do stanowienia przepisów prawa rangi ustawowej w szerokim zakresie spraw, bez ingerencji władz centralnych państwa. Pojęcie to charakteryzuje przekazanie części kompetencji ustawodawczych przez państwo unitarne, które jednak przez to nie traci charakteru unitarnego. Autonomię od federacji odróżnia fakt, iż w przypadku autonomii przekazanie kompetencji następuje w drodze jednostronnej decyzji władz centralnych bez gwarancji zachowania na przyszłość. (wykład z prawa konstytucyjnego - dr P. Kierończyk).
Zakład administracyjny - zwany inaczej zakładem użyteczności publicznej. Przez zakład w prawie administracyjnym rozumiemy względnie samodzielną jednostkę organizacyjną, wyposażoną…
... zobacz całą notatkę