Typologia struktur organizacyjnych Struktura organizacyjna instytucji spełnia następujące role: 1. Zapewnia racjonalny podział pracy – wyodrębnione podmioty organizacyjne (stanowiska, komórki) są tworzone po to, by we właściwym zakresie przyczyniać się do realizacji celów organizacji. 2. Organizacja dowolno ść działa ń wykonywanych przez poszczególne części instytucji, porządkuje je (normalizuje, formalizuje) zapewniając pewien stopień stabilności jej funkcjonowania, które przebiega w ramach wyznaczonych przez strukturę organizacyjną. 3. Integruje odcinkowe działania wykonywane przez poszczególne podmioty organizacyjne powodując, Ŝe wszystkie interesy ogólne i cząstkowe organizacji są zharmonizowane i dopasowane. Wi ę zi organizacyjne Elementem zapewniającym integrację instytucji, funkcjonowanie ogółu stanowisk i komórek organizacyjnych jako jednej zintegrowanej całości, są więzi organizacyjne. Nie wszystkie relacje zachodzące w organizacji są więziami organizacyjnymi. Nie są nimi relacje technologiczne (procesy technologiczne), relacje przedmiotowe (łączące ludzi i przedmioty pracy), stosunki przestrzenne (połoŜenie ludzi oraz maszyn i urządzeń w przestrzeni), relacje czasowe (kolejność działań, godzin pracy), kapitałowe (przypływ kapitału) czy społeczne i etyczne. Wi ę zi organizacyjne to utrwalone (formalnie) drogi przepływu informacji, ś wiadcze ń i/lub dóbr mi ę dzy poszczególnymi cz ęś ciami organizacji (instytucji) oraz mi ę dzy organizacj ą a otoczeniem WyróŜniamy cztery rodzaje więzi organizacyjnych: - słuŜbowe (liniowe, hierarchiczne), - funkcjonalne, - informacyjne, - techniczne. Wi ęź słu Ŝ bowa (liniowa, hierarchiczna) jest więzią pionowego podporządkowania. Określa ona słuŜbowy (hierarchiczny) stosunek: przełoŜony – podwładny i przebiega od jednostek kierownictwa naczelnego do najniŜszych stanowisk w organizacji. Więź liniowa, określając pionowe podporządkowanie, wyznacza hierarchię organizacyjną i jest więzią jednostronną (relacja zaleŜności podwładnego od przełoŜonego jest jednostronna). Wi ęź funkcjonalna (doradcza, specjalizacyjna) ma charakter zróŜnicowany, a jej sprzęŜenia mogą, ale nie muszą, pokrywać się ze sprzęŜeniami więzi słuŜbowej. Więzi
(…)
… do
dezorientaci wykonawców (moŜliwość wydawania poleceń pracownikowi przez
więcej niŜ jednego kierownika),
- zagroŜenie nieskoordynowania pracy zespołu kierowniczego,
- manipulowanie poleceniami przez podwładnych,
- rozmycie odpowiedzialności tendencją do autonomizacji celów stanowisk
funkcjonalnych,
- brak zasady jedności rozkazodawstwa.
Struktura sztabowa (sztabowo-liniowa)
SZ
KN
KS
KS
KS
K1
K2
K3
SZ
W
Y
KS
K…
…, ale nie mają zainteresowań, ani zdolności kierowniczych
Zalety struktury sztabowej:
- prostota i przejrzystość konstrukcji,
- zachowana zasada jedności rozkazodawstwa;
- jasno określona władza i odpowiedzialność;
- zachowanie autorytetu kierowników liniowych,
- istnienie rady kompetentnej,
- jednoznaczne określeniem podziału pracy kompetencji i odpowiedzialności,
- wykorzystanie wiedzy specjalistycznej do wspomaganie…
… pozostałych członków. Więzi techniczne mogą być jedno- i dwustronne.
Klasyfikacja struktur organizacyjnych
WyróŜnia się wiele klasyfikacji struktur organizacyjnych za podstawę przyjmując
róŜne kryteria podziału. Do najwaŜniejszych z nich naleŜą:
•
przewaŜający rodzaj więzi organizacyjnych (tzw. tradycyjne),
•
stopień zmienności warunków otoczenia (tzw. względnie stabilne, dynamiczne),
•
rozpiętość kierowania (smukłe, płaskie),
•
podział pracy (struktury przedmiotowe, technologiczne, mieszane),
•
zdolność do samoregulacji (np. struktury adaptacyjne).
Tradycyjne struktury organizacyjne, to:
Struktury liniowe - o przewadze zaleŜności liniowych (słuŜbowych).
Struktury funkcjonalne (o dominacji zaleŜności funkcjonalnych).
Struktury mieszane zwane sztabowo – liniowymi lub sztabowymi (o równowadze
więzi hierarchicznych i funkcjonalnych).
Struktura liniowa (słuŜbowa)
KN
K1
W
Y
K2
K
O
N
K3
A
W
C
Y
Struktura liniowa jest strukturą prostą. KaŜdy pracownik ma jasno określone swoje
miejsce i silnie jest widoczna zasada jednoosobowego kierownictwa – kaŜdy podwładny
ma tylko jednego przełoŜonego, od którego otrzymuje polecenia, zadania, wskazówki i
przed którym odpowiada za ich wykonanie.
Zalety struktury liniowej…
… sztabu przez kierownictwo liniowe,
- potrzeba koordynowania działań sztabów i komórek doradczych,
- szum informacyjny w wyników duŜej ilości danych i informacji dostarczanych
przez komórki doradcze,
- zniekształcenie treści zleceń na drodze kierownik sztabowy - kierownik liniowy –
pracownik.
Dynamiczne struktury współcześnie realizowanie, to:
Struktury zadaniowe.
Struktury macierzowe.
Struktury…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)