TWORZENIE SIĘ NIEPODLEGŁEGO PAŃSTWA POLSKIEGO
Od czasu zaborów niepodległości doczekało się dopiero piąte pokolenie. Byli więc to ludzie, którzy nie mieli szans doświadczyć wolnej Polski, gdyż urodzili się już w niewoli. Spodziewano się, że nowo odrodzona Polska będzie państwem sprawiedliwym, niejako ucieleśnieniem dziejowej sprawiedliwości dla każdej grupy społecznej. Niepodległość możliwa była dzięki następującym czynnikom:
1) niezmąconej wierze w odbudowę Polski; naród wierzył, chciał wolnego, niepodległego państwa,
2) odrodzeniu się władzy,
odbudowaniu wojska, które wkrótce musiało wykazać się na polach bitewnych, w wojnach Polski o granice (największą walką była wojna polsko-bolszewicka trwająca od 1918 do marca 1921, zakończona traktatem ryskim - podpisanym w Rydze)
3) Polskę uznały jako państwo kraje, które były mocarstwami - te które wygrały wojnę- Francja, Wielka Brytania, jak i te co przegrały- Rosja (ta po rewolucji z 1917) w której Rząd Tymczasowy wydał dekret, zgodnie z którym Polska miała prawo do samodzielnego bytu. Również neutralne początkowo Stany Zjednoczone, które przyłączyły się do wojny dopiero w 1917, ale których wejście było przełomowe i właściwie zdecydowało o wygranej Ententy, interesowały się sprawą polską. Prezydent Wilson w 1918 wygłosił 14-punktowe orędzie, w który punkt 13 poświęcony był Polsce. Według niego Polacy mają prawo do niepodległego bytu, a Polska ma być krajem z szerokim dostępem do morza.
Jednak w dwudziestoleciu międzywojennym dostęp Polski do morza nazywano „korytarzem” i było to około 100 km. W dodatku Gdańsk był miastem wolnym znajdującym się pod nadzorem Ligii Narodów.
Pojawiły się ośrodki państwotwórcze = lokalne ośrodki władzy:
w Cieszynie istniała Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego , którą kierowali ks. Stanisław Londzin, Jan Michejda. Podzieliła się ona władzą z Narodnim Vyborem i przejęli oni władzę po Austrii na tamtych terenach. Zakładano nawet, że dojdzie tam do etnicznego podziału granic ( Polska, gdzie Polacy, Czechosłowacja, gdzie Czesi)
w Krakowie istniała Polska Komisja Likwidacyjna , którą kierowali Witos i Daszyński. Istniała ona na terenach zachodniej Galicji, gdzie również przejęto władzę z rąk Austrii
w Lublinie istniał Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej w Lublinie, na czele którego stał Daszyński.
Zapowiadał on reformy w Polsce: - równouprawnienie polityczne- czynne i bierne prawo wyborcze, ograniczone cenzusem wiekowym,
- 8-godzinny dzień pracy, - powstanie sejmu ustawodawczego, który przygotowałby podwaliny pod władzę; byłby władzą prawodawczą i doszłoby także do powstania rządu 4) w Warszawie istniała
(…)
… Tymczasowego Naczelnika Państwa aż do czasu wyboru pierwszego prezydenta ( miało to miejsce 9 grudnia 1922, ale Narutowicz został zamordowany już 16 grudnia, więc Piłsudski swój urząd pełnił do wyboru Wojciechowskiego).
Sejm ustawodawczy miał również uchwalić konstytucję, do czego doszło w 1921 - Konstytucja marcowa.
…
… premierem był socjalista Moraczewski i właśnie jego rząd wprowadził główne zmiany: 8-godzinny dzień pracy, ubezpieczenia społeczne, przygotował wybory do sejmu - Państwową Komisję Wyborczą. Rząd ten został jednak zdymisjonowany przez Piłsudskiego. Dla prawicy był on bowiem zbyt lewacki, radykalny. Przygotowywano nawet na niego zamach (na czele którego stał Sapieha), ale wiedząc o tym Piłsudski zdecydował…
… nadzieje i uważano go za godnego reprezentanta państwa polskiego, czego dowodem może być fakt, że podporządkowano mu : Radę Regencyjną, Rząd Lubelski, Komisję Likwidacyjną w Krakowie.
Piłsudski objął urząd Tymczasowego Naczelnika Państwa. Reprezentował kraj na zewnątrz, sprawował władzę wykonawczą, miał prawo wydawać dekrety ( rozporządzenia z mocą ustawy, które powinien wydawać parlament). Rozporządzenia…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)