To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
TEMATYKA KRESOWA W PROZIE WSPÓŁCZESNEJ Zaraz po wojnie powstały pierwociny literatury Ziem Odzyskanych, powieści historyczno-aktualne, kronikarstwo, a nawet utwory o stosunkach z Niemcami i autochtonami na tych ziemiach. Jednak bolesna dla narodu utrata ziem wschodnich II Rzeczpospolitej wciąż była sprawą stłumioną, publicznie wymijaną. I dopóki polityczne podłoże całej sprawy i związane z przesunięciem granic (ze Wschodu na Zachód) dramaty ludzkie nie mogły być ujawnione, dopóty literatura ta nie miała przed sobą większych szans. Po utracie ziem wschodnich egzystencja narodowa zależała od zatwierdzenia przyjętych w Poczdamie granic zachodnich i trwałości nowego układu. Opowiadano się za państwem jednolitym narodowo. W Poczdamie postanowiono wyeksmitować ludność niemiecką z ziem przyznanych Polsce. Całe narody przesuwano jak szafy czy przerzucano jak złom. Przeprowadza na zachód rozluźniła spoistość społeczeństwa, czyniąc je bardziej plastycznym i uległym wobec zaprowadzanych przez nową władzę porządków. Z drugiej strony - wpływała na zamykanie się i zacieśnianie wspólnoty narodowej, zwłaszcza wobec obcych. Hamowało to rozwój kresów, ale i odbijało się na literaturze dotyczącej nowych ziem. Wydawało się, że kres tym ograniczeniom położy układ Gomułka - Brandt z grudnia 1969roku, który jako traktatowe uznanie granicy zachodniej stabilizował sytuację. W literaturze jednak trzeba było poczekać na ponowne sprzężenie rozerwanych ogniw historycznych, do pogodzenia się z wyrokami historii. JÓZEF WITTLIN 1896-1976 MÓJ LWÓW (1946) ZYGMUNT HAUPT 1907-1975 PIERŚCIEŃ Z PAPIERU (1963) - opowiadania podolskie
SZPICA (1989) JERZY STEMPOWSKI 1894-1969 W esejach i epistolografii swe rodzinne strony nad Dniestrem prezentował jako zapoznany rodzinny kraj Europy, który pochłonęły odmęty historii.
W DOLINIE DNIESTRU STANISŁAW VINCENZ 1888-1971 NA WYSOKIEJ POŁONINIE Rozbudowywany przez całe życie cykl opowiadań i gawęd o huculszczyźnie. Pierwszy tom ukazał się jeszcze przed wojną, dwa następne w Londynie w latach 1970 i 1979. Od przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych zarysowuje się w literaturze problem Galicji wschodnie: WŁODZIMIERZ ODOJEWSKI 1930 OPOWIEŚCI LESKIE (1954) ZASYPIE WSZYSTKO, ZAWIEJE (1974) Klechda o dwóch braciach, jednym z prawego łoża, drugim z nieprawego, bękarcie pańskiego podmiotu, opowieść o duchu nienawiści, zemsty, rzezi, który swym fatalizmem zwisa nad losami polskich panów. Nie pomija też ani ukraińskiej dywizji SS, ani zbrodni w Katyniu. Sam duch czasu i miejsca narzuca pisarzowi reminiscencje romantyczne, styl fantazmatyczno-wizyjny.
(…)
… obrazów tworzy przejmujący dramatyzm opowieści. Łączy ona okrutną rzeczowość dokumentu z aurą baśni ludowej, poetyką snu i luźnych skojarzeń pamięci. Oryginalny, pełen kontrastów język stop narodowości i kultur tej ziemi. DORYCKI KRUŻGANEK (1957)
ZOFIA KOSSAK-SZCZUCKA 1889-1968 POŻOGA (1922)
Akcja powieści rozgrywa się w latach 1917-1919 i dotyczy wydarzeń na Ukrainie w czasach rewolucji lutowej i rewolucji październikowej, podczas niemieckiej okupacji Ukrainy, a potem konfliktu zbrojnego Polski i Ukrainy z bolszewikami, zakończonej wyparciem bolszewików aż do linii rzeki Zbrucz, gdzie wojska polskie się zatrzymały. Polscy mieszkańcy Kresów stracili tym samym swoją ojczyznę. Zofia Kossak opisała wydarzenia na Ukrainie z własnej perspektywy, ona i jej rodzina (w tym dwóch maleńkich synów) przeżyli…
…, że wojska polskie zatrzymały się na linii rzeki Zbrucz, co oznacza, że Kresy zostały odłączone od Polski.
CZESŁAW MIŁOSZ 1911 - 2004
DOLINA ISSY (1955)
Utwór o cechach autobiograficznych, przedstawia dzieje dojrzewającego chłopca Tomasza, przebywającego pod opieką dziadków w dworze polskim na Litwie kowieńskiej, nad Issą. Tłem historycznym opowieści, rozgrywającej się po zakończeniu I wojny światowej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)