Sztuka wczesnochrześcijańska Nazywana jest także poantyczną, późnoantyczną. Obejmuje okres od początków chrześcijaństwa do VI wieku z wyraźną cezurą roku 313. Wspólnie przez cesarza zachodniej części Imperium Rzymskiego Konstantyna Wielkiego oraz cesarza wschodniej części Licyniusza, w 313 r. w Mediolanie został wydany edykt mediolański. Ogłaszał on wolność wyznania w Cesarstwie Rzymskim. Od tej pory chrześcijanie bez przeszkód mogli wyznawać swoją religię. Na mocy edyktu nastąpił zwrot budynków i gruntów kościelnych gminom chrześcijańskim. Od tego czasu religia konotowała nowe zjawiska: dążenie do manifestacji, pojawianie się architektury chrześcijańskiej. Rzym i Palestyna stały się głównymi ośrodkami rozwoju kultu (okres pielgrzymek do Ziemi Świętej).
Podłoże epoki chrześcijaństwa: Sztuka wczesnochrześcijańska zrodziła się i rozwijała w Rzymie. Rzym czasów prześladowań był „wielkim Babilonem” w oczach ludzi. Chrześcijaństwo było piętnowane, jego wyznawcy uważani byli za wrogów ludzkości. Dla elit chrześcijaństwo było szkodliwe, bo negowało to, co naturalne, a także dla intelektualistów było problemem - wymagało wiary.
Rzym przed pojawieniem się chrześcijaństwa był politeistyczny, ponadto charakteryzował się synkretyzmem kulturowym. Bóstwa napływały z zewnątrz i wkraczały naturalnie do panteonu. Synkretyzm ten zahacza o panteizm i monoteizm. Życie Rzymian nie opierało się na wierze, nikt nie był do niej przymuszony.
(Dobrze obrazuje niezdecydowanie religijne cytat z Libri undecin sive asimus aureurus Lucjusza Apulejusza, II w „oto prośby twymi Lucjuszu” ??? "Oto prośby twymi ubłagana, przychodzę ja, macierz wszechświata, pani żywiołów wszelkich, praźródło wszechwieków, ja z bóstw największa, ja cieni podziemnych królowa, spośród niebian pierwsza, ja, której twarz jest obliczem pospólnym bogów i bogiń wszelakich, której skinienie rządzi świetlistymi sklepieniami nieba, uzdrawiającymi tchnieniami oceanów, rozpaczliwym piekieł milczeniem, ja, której jedno jedyne bóstwo cały czci świat we wielorakim kształcie, w różnym obrządku i pod różnorakim imieniem".)
Drogę chrześcijaństwu otwierają filozofie, które na pierwszy plan wysuwają etykę, pojęcie nieśmiertelności. Kiedy ze wschodu napływają kulty „orientalne” budują one podłoże chrześcijaństwa. Stamtąd przybył min. rytuał misteryjny, który prowadzi do kontaktu z bóstwem. Występuje tam też typ krwawego chrztu, poświęcenia dla bóstwa, rytualny posiłek, bóstwo cierpiące. Początkowo prześladowano wyznawców nowej religii. Chrześcijaństwo było piętnowane, ponieważ jego wyznawcy byli w oczach innych wrogami, byli także wrogami Rzymu i całego świata pogańskiego - chrześcijanie spodziewali się upadku pogan i końca świata. Największą winą przypisywaną im było: odmawianie odbywania obowiązkowych rytuałów pogańskich, składania ofiar. Obrządki pogańskie były oficjalne, państwowe, jedynie Judaizm był od tego przymusu wolny.
(…)
… czym było nawrócenie cesarza Konstantyna Wielkiego. Jego decyzję mogły spowodować różne czynniki:
- oportunizm religijny
- nawrócenie
- wyrachowanie polityczne
(Piero Della Francesca - Sen Konstantyna - fresk w Arezzo)
Postępowanie Konstantyna jest interpretowane dwojako: Nie przyjął od razu chrztu, nosił insygnia władzy do końca. Mógł to być akt kultury politycznej - afirmacja tolerancji i wolności…
… ...
(Aula Regia w Trewirze, ok 310 rok)
Kościoły chrześcijańskie zostały zorientowane - ukierunkowane na wschód. Ich plan zdąża do planu krzyża łacińskiego. Są to bazyliki stropowe lub budowle niesklepione. Ściany naw na architrawach i na kolumnach. Posiadają atrium, narteks, nawy, prezbiterium - długi przedsionek. Świadomy kontrast tego, co wewnątrz z tym, co z zewnątrz - wewnątrz były bogato zdobione…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)