W. Perzyński - Szczęście Frania lub Lekkomyślna siostra Opracowałam obie komedie, a każdy z was sobie wybierze, którą woli znać. WSTĘP Perzyński był poetą i dziennikarzem. Napisał także wiele krótkich utworów (humoreski, opowiadania, szkice, miniatury fabularne) określanych umownym terminem nowele. Nie ujawniał jednak zainteresowania teatrem. Toteż dla przyjaciół „Lekkomyślna siostra” była niespodzianką. Sam autor po latach oświadczył, że pierwszą swą komedię napisał, aby wypłacić się z zaciągniętej zaliczki. „Lekkomyślną siostrę” grano 10 razy, a krytyka przyjęła sztukę bardzo życzliwie.
Wokół „Szczęścia Frania” Sukcesem równym powodzeniu „Lekkomyślnej siostry” okazało się „Szczęście Frania”. Wystawiono je już 12 listopada 1909, ale drukiem komedia ukazała się dopiero w 1914 roku w tomie nowel „Młodzieniec o krótkim nazwisku”.
„Lekkomyślna siostra” Można rozróżnić trzy warstwy zjawisk, które składają się na przygotowanie pierwszej komedii Perzyńskiego: propedeutykę psychologiczną, impuls praktyczny i znalezienie tematu. Jeśli chodzi o propedeutykę psychologiczną to wpływ na powstanie dramatu mógł mieć zawód miłosny. Pisarz oświadczył się, lecz panna go odrzuciła, bo flirt z biednym poetą to jedno, ale małżeństwo to już poważna sprawa.
Impuls praktyczny - potrzeba pieniędzy.
Znalezienie tematu - pomysł zrodził się z rozmowy z pewną damą. Utwór powstał z zasłyszanego faktu życiowego. Akcja dramatu została skondensowana w czasie, jednakże bez naruszenia realistycznego prawdopodobieństwa. Perzyńśki przez jakiś czas przebywał we Włoszech i Francji, stąd też widoczny w jego utworach wpływ tamtejszych dramaturgów.
Charakterystyka postaci: Maria - pojawia się tylko w drugim i czwartym akcie. Autor obdarza Marię sympatią i jakoś chciałby tę sympatię podsunąć swoim mieszczańskim widzom. Jednak wbrew zamiarom autora Maria jest postacią niezbyt sympatyczną. Bohaterka chce pracować, ale podobnie jak Marta Orzeszkowej, nie ma po temu możliwości. Odrzuca pomoc męża, więc będzie się musiał się nią zająć brat. Szantażuje skandalem.
Helena Topolska - nazywana czasem bardziej wyrafinowaną i skomplikowaną panią Dulską. Starzejąca się kobieta opłacająca sobie kochanka. Kluczem do psychologii bohaterki jest jej konflikt pomiędzy maską a wnętrzem. Wyobraźnia Heleny jest wciąż wypełniona scenami ocenianymi z pozycji erotycznych walorów. Całe jej życie wypełnione jest lękiem (boi się skandalu, utraty amanta i jego wzrastających wymagań). Jest samolubna i egoistyczna. Ada - łączy w sobie cechy naiwnego podlotka i głupiej staruszki. Jest to stara panna, wścibska, plotkarska, ciągle stylizująca się na dobrą córkę. Pozornie nie służy ona do niczego w akcji.
(…)
… w sam środek familii Topolskich trochę jak z innej planety. Znika z przestrzeni scenicznej w połowie sztuki.
Technika
Walorem utworu jest dialog, zdanie krótkie, tekst brzmiący stale jak mówiony, a nie pisany. Sporo tu anakolutów, nie ma zdań pustych (nie wnoszących nic do treści). Każdy z pierwszych trzech aktów kończy Helena. wiele jest paralelizmów mających funkcję satyryczną. „Szczęście Frania”
Każdy akt…
… w domowych kłopotach i zajęciach. Bywa wciąż zapraszany na kolacje i obiady. Cierpi na kompleks niższości, związany z brakiem wykształcenia. Prawdopodobnie jest nieatrakcyjny fizycznie. Jest też naiwny. Ma poczucie własnej godności. Gotów jest wyrzec się miłości, bo kieruje nim dobroć, współczucie dla ludzkiego cierpienia. Rodzina Lipowskich:
Lipowski - dobry ojciec, ma wybuchowy temperament, ale potrafi…
… o Marii tak, jakby w Wiedniu była prostytutką. Nigdzie nie jest to powiedziane wprost, ale tak chyba było.Rozmwoę kobiet przerywa Henryk. Przeczytał w gazecie, że „dziś przed południem w hotelu Pannonia zmarł nagle na atak apopleksji hrabia Steglitz von Anim, członek austrackiej Izby Panów”.
AKT III
SCENA I
Ada, Helena i Henryk rozmawiają o wielkim spadku, jaki dostanie Maria. Hrabia zapisał…
… i jego wzrastających wymagań). Jest samolubna i egoistyczna. Ada - łączy w sobie cechy naiwnego podlotka i głupiej staruszki. Jest to stara panna, wścibska, plotkarska, ciągle stylizująca się na dobrą córkę. Pozornie nie służy ona do niczego w akcji. Świat mężczyzn - jest ilościowo przeważających (4 role męskie na 3 kobiece). Dwaj bracia Topolscy (Henryk i Janek), Władysław i Olszewski.
Henryk - to człowiek interesu…
… charakterologicznego.
TREŚĆ
„Lekkomyślna Siostra”
Henryk Topolski - przemysłowiec, brata Janka i Marii
Helena Topolska - jego żona, zdradza go z Olszewskim
Janek Topolski - brat Henryka i Marii, starał się o rękę Radosławskiej
Władysław - mąż Marii, mają syna Kazia
Maria - żona Władysława, siostra Henryka i Janka, rodzina się jej wstydzi
Ada - kuzynka Topolskich
Olszewski - kochanek Heleny, ciągle prosi…
… Helę. Otocki opowiada Franiowi o tym, ze pewien biedny syn woźnego rozkochał w sobie pannę z dobrego domu i się z nią żeni (Franio słysząc to zaczyna się znów łudzić, ze może i jemu by się poszczęściło i oddałoby mu rękę Heli). SCENA VII
Wchodzi Hela. Franio zostawia ją samą z nauczycielem. Hela robi kochankowi wyrzuty, ze nie przyszedł na tenisa. Otocki się tłumaczy i przeprasza ją pocałunkami. Hela…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)