To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
System westfalski i jego znaczenie dla porządku międzynarodowego. Wojna Trzydziestoletnia spustoszyła Europę. Uczestniczące w niej armie plądrowały środkową Europę, toczyły bitwy i - aby zapewnić sobie przeżycie - łupiły ludność cywilną. Ale traktat, który zakończył ten konflikt, wywarł głęboki wpływ na praktykę stosunków międzynarodowych.
W wyniku Traktatów westfalskich właściwie wszystkie małe państwa w środkowej Europie uzyskały suwerenność. Święte Cesarstwo Rzymskie było martwe. Zachodni monarchowie zdawali sobie sprawę, że trzeba zakończyć konflikty religijne. Monarchowie zaczęli mieć odtąd władzę religijną, nie Kościół, stąd ogólna akceptacja suwerenności. Papież i cesarz zostali pozbawieni władzy, przyjęto natomiast koncepcję państwa terytorialnego. Traktat westfalski nie tylko zapewniał legitymizację zasadzie terytorializmu oraz prawu państw do wyboru religii, ale także stanowił że państwa mogą określać swoją politykę wewnętrzną - wolne od zewnętrznej presji i z pełną jurysdykcją w obrębie własnego obszaru geograficznego. Wprowadził także zasadę nieingerencji w sprawy innych państw. Władcy dostrzegali niszczące skutki wojen toczonych przez armie zaciężne. Po zawarciu traktatu westfalskiego starali się stworzyć własne, stałe, narodowe siły zbrojne. To doprowadziło do większej centralizacji władzy, król miała absolutną kontrolę nad wojskiem. Powstały państwa z armią narodową, potwierdzoną suwerennością i solidnymi fundamentami świeckimi. Techniczne zaawansowanie uzbrojenia sprawiło, że jednostki (państwa) większe pod względem terytorialnym uzyskiwały przewagę.
Traktat westfalski ukształtował grupę państw, które dominowały w świecie aż do początków XIX w. To Austria, Rosja, Prusy, Anglia, Francja oraz Republika Zjednoczonych Prowincji ( obszar dzisiejszej Belgii i Holandii). Państwa zachodnie - Anglia, Francja, i Zjednoczone Prowincje - przeżywały ożywienie gospodarcze w ramach kapitalizmu, a wschodnie - Prusy i Rosja - powróciły do praktyk feudalnych. Zachód zachęcał do prywatnej przedsiębiorczości. Państwa poprawiały infrastrukturę, aby ułatwić handel. Powstawały wielkie kompanie handlowe i banki. Inaczej było na wschodzie - poddaństwo w uparwie ziemi, tłumienie przemian ekonomicznych. Ale i na Wschodzie i na Zachodzie dominowały państwa absolutystyczne - Francja (Ludwik XIV) i Rosja ( Piotr Wielki), także Prusy (Fryderyk II). Aż do końca XVIII w. polityka europejska była zdominowana wieloraką rywalizacją i zmiennymi sojuszami międzynarodowymi. Rywalizacja była też widoczna poza Europą, poza nią była prowadzona. Francja i Wielka Brytania konkurujące ze sobą w Ameryce Północnej rywalizowały w walce o władzę. W tych czasach najważniejszym teoretykiem był Adam Smith. Uważał, że pojęcie rynku powinno mieć zastosowanie do wszelkiego porządku społecznego. Jednostki działające razem - na poziomie zbiorczym, mają wpływ na zwiększanie się bogactwa państwa i całego systemu międzynarodowego. Siłą napędową jest tzw. niewidzialna ręka rynku. Ta koncepcja wywarła głęboki wpływ na politykę ekonomiczną państw, ale co bardzo ważne, także na dokonywane przez nie wybory polityczne. To znacząco zmieniło sposób rządzenia w kolejnych dekadach.
(…)
… się z państw członkowskich, których równość polityczna i prawna została uznana w prawie międzynarodowym;
wszyscy członkowie uznawali się za prawomocne jednostki polityczne;
relacje między suwerennymi państwami były w coraz większym stopniu domeną profesjonalnego korpusu dyplomatycznego, który wykorzystywał środki zorganizowanego multilateralnego systemu komunikacji dyplomatycznej;
choć religią społeczności…
… bezładu, nieuporządkowania
Pokój westfalski - 1648:
Zapoczątkował nowy system stosunków zwany „westfalskim”. Pięć podstawowych cech:
Państwo narodowe wyłącznym podmiotem stosunków międzynarodowych (system państwowo- centryczny) Zasada terytorialności (państwo ma uprawnienia zwierzchnie do terytorium)
Zasada suwerenności (państwa są suwerenne i równe, wewnętrznie - wyłączność uprawnień dotyczącego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)