Co to jest struktura społeczna?
Dosyć często spotykamy się z określeniem struktura społeczna. Środki masowego przekazu, politycy używają tego określenia by bardziej precyzyjnie przedstawić nam wydarzenia, procesy, a zwłaszcza zmiany dokonujące się wokół nas. Ostatnio np. mówi się o przekształceniach struktury społecznej w Polsce, o załamaniu dotychczasowej struktury, o pojawianiu się w niej nowych elementów. Co to znaczy, skąd się to wzięło? Czym jest struktura?
Jednoznaczna definicja, określenie pojęcia struktura w naukach społecznych jest trudne. Termin ten został zapożyczony z nauk ścisłych, ale nie dosłownie. Mówi się, że coś jest strukturą, bądź coś posiada strukturę. Zatem struktura może być istotą lub cechą pewnej formy bytowania społecznego. Duży wpływ na współczesne rozumienie, czy raczej formę transmisji z nauk ścisłych do humanistyki, terminu struktura odegrało językoznawstwo strukturalne, sposób analizy języka poprzez jego struktury (nie treść). Ale o tym później.
Czym zatem jest struktura społeczna, co się kryje pod tym terminem?
Struktura to pewna abstrakcyjna forma wyobrażania sobie relacji społecznych. Jest ona równie abstrakcyjna jak inne pojęcia społeczne, których nie widać gołym okiem, a o których obecności wnioskujemy obserwując zachowania ludzi. Tak więc, struktura społeczna jest tak samo nie widzialna jak pozycja społeczna jednostki, jej rola czy przynależność grupowa (w każdym razie przynależność do większości grup nie jest postrzegalne gołym okiem, bo rzadko towarzyszą jej zewnętrzne atrybuty). Analizy struktury społecznej wymagają specyficznej umiejętności abstrakcyjnego myślenia, specyficznej umiejętności postrzegania relacji między ludźmi czy grupami ludzi, których istnienia można się domyślać lub jedynie pośrednio wnioskować o ich istnieniu (wskaźniki inferencyjne). Wymaga to pewnej gimnastyki intelektualnej, odejścia od realistycznego, dosłownego sposobu patrzenia na świat społeczny. Musimy się pogodzić z faktem, że nie wszystko co dzieje się w społeczeństwie, nie wszystko co dotyczy ludzi jest widoczne, a nawet to co jest możliwe do zobaczenia nie wszyscy postrzegają w taki sam sposób. Np. emocje nie są widoczne lecz ich skutki (i to też nie zawsze) tak, sympatie i antypatie między ludźmi też nie zawsze są widoczne, nie mówiąc o ich porównywalności, mierzalności czy subiektywnej ocenie. To samo zachowanie człowieka różni ludzie mogą inaczej interpretować, rozumieć w zależności od wiedzy o temperamencie tej osoby, jej społecznych układach, zależnościach itp. Wg. Stanisława Ossowskiego struktura to rozmieszczenie ludzi, ale nie (lub nie tylko) przestrzenne. Jest to rozmieszczenie jednostek w pewnym obszarze społecznym. Francuzi przez dłuższy czas używali określenia morfologia społeczna (Durkheim), a Amerykanie ekologia społeczna. Ten ostatni termin teraz powraca coraz częściej wraz ze zmianą spojrzenia na miejsce człowieka w świecie, wraz z całościowym ujęciem relacji człowiek - środowisko przyrodnicze.
(…)
… między elementami,
b/ regularności, prawidłowości, powtarzalność, trwałość,
c/ istota jest ukryta acz fundamentalna,
d/ determinuje zjawiska empiryczne.
W socjologii wyróżnia się nurt strukturalistyczny. Stanowisko to jest w socjologii bardzo przydatne ze względów metodologicznych, bo:
a/ odrębność dwóch zbiorowości społecznych zawsze prowadzi do uwikłanej (skomplikowanej) organizacji elementów w obrębie każdej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)