Wstęp WŁASNOŚĆ A ŚWIAT WSPÓŁCZESNY I POZORNA PRZESZŁOŚĆ Socjologia teoretyczna a praktyka
Wszystkie rozdziały niniejszej książki stanowią próbę względnie nowej analizy teoretycznej tych procesów najbliższej nam rzeczywistości, które określają życie codzienne i los milionów ludzi.
Większość kategorii i twierdzeń, które formułuje socjologia teoretyczna występuje w myśleniu potocznym i życiu praktycznym. Jednak nie mają one tam charakteru teoretycznego (przybierają postać „wiedzy ukrytej”, czyli intelektualnych i duchowych sił osobowości).
Jako intelektualne i duchowe siły osobowości są używane słowa: społeczeństwo, państwo, naród, prawda, robotnik umysłowy, obywatel. Posługujemy się nimi bez specjalnego wysiłku myślowego, mimowolnie. Dlatego uważamy, że są to słowa dobrze nam znane i mówiące o rzeczach dobrze nam znanych. Czy rzeczywiście ? Wg Hegla zadaniem filozofii i nauki jest badanie tego co uważamy za znane oraz odkrywanie, że to czym posługujemy się bezwiednie, co pomaga nam w życiu praktycznym pozostaje tak długo nieznane, dopóki nie zdobędziemy odpowiedniego wykształcenia.
Społeczeństwo obywatelskie jako utopia i teoria socjologiczna Nie tylko laikom, lecz także wytrawnym socjologom sprawia duże trudności odpowiedź na pytania: co to jest socjologia? Czym się różni socjologia teoretyczna od stosowanej? Co stanowi przedmiot badawczy socjologii w ogóle a socjologii teoretycznej w szczególności.
T Abel ( uczeń F. Znanieckiego) - uważa, że pojmowanie socjologii we współczesnej myśli socjologicznej można sprowadzić do dwóch zasadniczych koncepcji:
- w pierwszej z nich przez socjologię rozumie się podstawową naukę o życiu społecznym ludzi, ogólną teorię społeczeństwa i nauk społ.
- w drugiej - sprowadza się tę naukę do jednej z licznych, wyspecjalizowanych dyscyplin zajmujących się pewnymi tylko aspektami życia społecznego.
Zasadnicze składniki struktury teoretyczno-metodologicznej, którą jest socjologia:
1) Epistemologia życia społecznego - ogólna teoria nauk społ., zasad wartościowego i pozbawionego wartości poznawania świata społecznego
2) Ontologia życia społ. - ogólna teoria budowy, funkcjonowania i zmiany globalnych społeczeństw
Epistemologia i ontologia wyznaczają przedmiot badawczy socjologii teoretycznej
3) Cząstkowe teorie epistemologiczne i ontologiczne: pojmowanie przyczynowości, teoria państwa, gospodarki, rodziny...
4) Teorie idiograficzne (czyli, za M. Weberem, ujęcia „indywiduów społ. i historycznych” ze wzgl. na to co w nich osobliwe i nowe, np. teoria przyczyny wybuchu rewolucji francuskiej) i
(…)
… jedna socjologia).
Zobiektywiziowaną w tej książce orientację teoretyczno-metodologiczną można najadekwatniej określić mianem neoklasycyzmu socjologicznego. Pierwszym warunkiem przynależności różnych paradygmatów socjologicznego myślenia do jednej socjologii jest ich orientacja na prawdę materialną i reguły poprawnego myślenia o świecie społecznym.
Jedność socjologii mimo istnienia w niej różnych szkół polega…
…, a więc i przydatność dla ludzi współczesnych. Sprowadza się je do poziomu uczoności, którą Hegel z właściwym sobie sarkazmem określa jako znajomość tego co umarło, co zostało pochowane, co ulega rozkładowi.
Uderzającą cechą neoklasycyzmu socjologicznego stanowi ukazywanie i pogłębianie przepaści między klasykami a ich epigonami. Epigonami są tu ci uczniowie dawnego i współczesnego mistrza, którzy myślą autorytarnie lub uprawiają kult przodków. Epigonów nie interesują ogólne formy teoretyczne, lecz zmienne i często przypadkowe treści empiryczne. Dla epigonów najważniejszą rzeczą jest nie teoria lecz praktyka pojęta doraźnie i wąsko (komu mogła służyć, komu służyła dana idea, kategoria lub teza teoretyczna).
Neoklasycyzm urzeczywistnia zasadę jednej socjologii, broniąc przed epigonami wszystkich dawnych i współczesnych…
… zbiorowo uznawane muszą być także zgodne z naturą rzeczy. I ta zgodność nie jest aktem jednorazowym. Pojęcia zbiorowe podlegają nieskończonym próbom. Wyrażają one doświadczenie wspólne, powstały spontanicznie. Sprawdzamy je nieustannie w praktyce życia społ.
Hegel podobnie jak Durkheim opowiada się za podporządkowaną kryterium prawdy materialnej nauką o społeczeństwie i jego historii. Podkreśla…
… teoria społeczeństwa obywatelskiego nie może być zbudowana na pojęciu obywatela, który nie zajmuje żadnego miejsca w strukturze społecznego podziału pacy, własności, władzy i szacunku. Taki Obywatel to typowy abstrakt, który może przekształcić calą teorię w zbiory pustych ogólności. Jeśli teoria jest abstrakcyjna - pisał Hegel, to jest ona nie tylko nieprawdziwa, lecz także niepraktyczna.
[Reszta…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)