Dokładna tematyka notatki jest następująca: wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem, sonet, pytania o wolną wolę, gnoma, pokój, szczęśliwość, zdanie lapidarne, gnoma, rymowanego dystychu, postać, pokój, szatan, świat, kohelet, peryfraza z przerzutnią, charakter modlitewny, ciało, Mikołaj Sęp Szarzyński, efekt wieloznaczności.
„O WOJNIE NASZEJ, KTÓRĄ WIEDZIEMY Z SZATANEM, ŚWIATEM I CIAŁEM” SONET III
Występują pytania o wolną wolę: czy jest łaską, czy przekleństwem?; czy człowiek sam wpływa na swój los, czy los jest wyznaczony z góry?; czy istnieje Boża Opatrzność, czy przypadek rządzi światem?
Tematem kluczowym sonetu jest wojna, czyli stan niezgody. Pojawia się pojęcie pokoju - wojna i pokój jako dwa kontrastowo zestawione wyrażenia
GNOMA - „pokój - szczęśliwość” - zdanie lapidarne, bliskie aforyzmowi. Twórca - Hezjod (poeta starożytny), sformułowanie zawierające myśl ogólną o treści moralnej w utworze pełni rolę tezy - pokój jest szczęściem.
Gnoma (lub gnom) (z gr. gnōmē - rozum, mniemanie) w retoryce lub w literaturze - zwięzłe zdanie wyrażające głębszą myśl, zwykle o charakterze moralnym. Pierwotną formą gnomy były przysłowia. Zaabsorbowana przez retorykę i literaturę zyskała bardziej wyrafinowaną formę. W literaturze często ma postać rymowanego dystychu.
Teza zostaje podważona („ale”) - jako antyteza zostaje wprowadzone zdanie „bojowanie byt nasz podniebny”
Pokój jest abstraktem, ideą. Występuje nawiązanie do Księgi Hioba - życie jest bojowaniem. Zakres tej walki określa tytuł oraz wymienieni wrogowie:
szatan - „on srogi ciemności Hetman” - peryfraza z przerzutnią (typowe dla Sępa Szarzyńskiego); Hetman jest dowódcą, postacią dynamiczną wróg jest dynamiczny; srogi - walka będzie ostra, wróg jest niebezpieczny, podstępny. Symbol zła ukazany jest jako znak ruchu.
świat - „świata łakome marności” - Kohelet; materialne wartości świata są nieożywione a otrzymują epitet istoty żywej „łakomy”. Marności są zaborcze, atakują człowieka (dynamika) - chęć zepsucia, zdemoralizowania człowieka.
(wers 5) charakter modlitewny - rozmowa z Bogiem, wymienienie zagrożeń dla człowieka:
ciało - „ten nasz dom” - ciało jako dom dla duszy, zmiana znaczenia symbolu - zamiast spokoju i bezpieczeństwa staje się symbolem więzienia i walki wewnętrznej. Nawiązania do Biblii - Mk 7, 14-23, Rz 7, 14-24 - zło leży w naturze człowieka, opozycja interesów ducha i ciała - podkreśla to stałą walkę między tym, co jest wewnątrz, a tym, co jest zewnątrz. Dusza zazdrości ciału.
czasowniki określają ruch (nagromadzenie w wersie 8.) walka nie skończy się dopóki istnieje człowiek.
Autor stawia pytanie, które oznacza bezradność: co ma zrobić człowiek w swojej wątłości? Człowiek jest rozdwojony, występuje dualizm - istnienie niezależnych od siebie pierwiastków: duszy i ciała. Ten dualizm istoty ludzkiej jest źródłem jej dramatu egzystencjalnego: omylność, bezradność wobec walki, którą wiedzie.
Człowiek z całą swoją świadomością wali zwraca się z prośbą o pomoc do Boga (peryfraza - „Królu powszechny”, „prawdziwy Pokoju”). Pokój na ziemi jest złudą. Prawdziwym pokojem jest tylko Bóg. „Król” - władca - silny, sprawiedliwy - zwierzchnik wojsk. Szatan jest w hierarchii podrzędny, Bóg jest nad nim.
(…)
… jest w hierarchii podrzędny, Bóg jest nad nim.
Zakończenie: tonacja modlitewna - człowiek ma być postawiony na równi z Bogiem, warunek: Bóg ma postawić człowieka obok siebie (na jednym poziomie z Bogiem). Człowiek przestaje być zależny od Boga (autor wybiegł w przód z relacji renesansowych).
MIKOŁAJ SĘP SZARZYŃSKI:
jest poetą metafizycznym („poeta wnętrza”
bohater Sępa nie może uciec w ład wewnętrzny, człowiek…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)