Socjologia a wiedza potoczna w społeczeństwie. Socjologia wobec innych nauk społecznych. Przedmiot socjologii i jaj praktyczne zastosowania.
W-1 1. SOCJOLOGIA A WIEDZA POTOCZNA O SPOŁECZEŃSTWIE Socjologia ukształtowała się jako nauka akademicka stosunkowo niedawno, bo dopiero w XIX stuleciu. Ale refleksja społeczna, poprzedzająca stadium dojrzałej dyscypliny naukowej, jest stara, jak społeczne bytowanie ludzi. Jak pisze E. Durkheim: „Ludzie nie czekali na pojawienie się nauki społecznej, by wytworzyć sobie idee prawa, moralności, rodziny, państwa, a nawet społeczeństwa, ponieważ bez tych idei nie mogliby się w życiu obejść". Socjologowie mają zatem do czynienia z sytuacją, obcą większości innych nauk: przedmiot badań, jakim jest społeczeństwo, posiada wiedzę o sobie samym. Nie mogą tej wiedzy, ze zdrowego rozsądku i potocznego doświadczenia się wywodzącej, lekceważyć jako prenuakowej refleksji, zbioru przesądów i mitów, ponieważ ta samowiedza społeczna jest składnikiem społecznej rzeczywistości. Nawet mylne i fałszywe przekonania i wyobrażenia jednostek prowadzą do pewnych konsekwencji społecznych, jeśli ich zasięg jest masowy i powszechny. Na przykład, masowo występujące przekonanie, że wszystko da się załatwić za łapówkę, choć początkowo może być nieprawdziwe, prowadzi mimo to do praktyk zgodnych z tym przekonaniem. Inny przykład; jeśli nawet istnieją obiektywne możliwości poradzenia sobie z kryzysem w różnych dziedzinach życia społecznego, to możliwości takie mogą być nie wykorzystane, jeżeli natkną się na powszechnie wyrażoną niewiarę w możliwości przezwyciężenia kryzysu. Oba przykłady stanowią ilustrację znanego w socjologii od czasu W. Thomasa twierdzenia: jeżeli ludzie definiują jakąś sytuację jako rzeczywistą, to staje się ona sytuacją rzeczywistą. Socjologia jako profesjonalna wiedza o społeczeństwie stoi przed problemem odróżnienia się
W-1
1. SOCJOLOGIA A WIEDZA POTOCZNA O SPOŁECZEŃSTWIE
Socjologia ukształtowała się jako nauka akademicka stosunkowo niedawno, bo dopiero w XIX stuleciu. Ale refleksja społeczna, poprzedzająca stadium dojrzałej dyscypliny naukowej, jest stara, jak społeczne bytowanie ludzi. Jak pisze E. Durkheim: „Ludzie nie czekali na pojawienie się nauki społecznej, by wytworzyć sobie idee prawa, moralności, rodziny, państwa, a nawet społeczeństwa, ponieważ bez tych idei nie mogliby się w życiu obejść".
Socjologowie mają zatem do czynienia z sytuacją, obcą większości innych nauk: przedmiot badań, jakim jest społeczeństwo, posiada wiedzę o sobie samym. Nie mogą tej wiedzy, ze zdrowego rozsądku i potocznego doświadczenia się wywodzącej, lekceważyć jako prenuakowej refleksji, zbioru przesądów i mitów, ponieważ ta samowiedza społeczna jest składnikiem społecznej rzeczywistości. Nawet mylne i fałszywe przekonania i wyobrażenia jednostek prowadzą do pewnych konsekwencji społecznych, jeśli ich zasięg jest masowy i powszechny. Na przykład, masowo występujące przekonanie, że wszystko da się załatwić za łapówkę, choć początkowo może być nieprawdziwe, prowadzi mimo to do praktyk zgodnych z tym przekonaniem. Inny przykład; jeśli nawet istnieją obiektywne możliwości poradzenia sobie z kryzysem w różnych dziedzinach życia społecznego, to możliwości takie mogą być nie wykorzystane, jeżeli natkną się na powszechnie wyrażoną niewiarę w możliwości przezwyciężenia kryzysu. Oba przykłady stanowią ilustrację znanego w socjologii od czasu W. Thomasa twierdzenia: jeżeli ludzie definiują jakąś sytuację jako rzeczyw
(…)
… socjologicznych, a teoria polityki i ekonomia byłyby częściami wszechobejmującej socjologii. Częściej sami socjologowie uznają samodzielność poszczególnych nauk społecznych, ale niejasność co do ich własnego pola dociekań pozostaje. Z tego zapewne powodu nie wzbraniają sobie wstępu na „cudze tereny", co przynosi dwojakiego rodzaju korzyści. Po pierwsze, sprzyja postulatom integracji nauk społecznych, często…
… są zjawiska i procesy zachodzące w różnych formach zbiorowego życia ludzi. I wskażemy dalej, co — w obrębie tak określonego przedmiotu — socjologia bada. A więc: a) instytucje, jak rodzina, wychowanie, prawo, religia, nauka, sztuka, polityka, przemysł itp., b) zbiorowości - małe grupy społeczne, grupy zawodowe, tłum, publiczność, zbiorowości terytorialne takie, jak wieś, miasto, naród itp., c) procesy - industrializacji, urbanizacji, migracje, ruchliwość społeczną masową komunikację i masową kulturę, demokratyzację życia społecznego, procesy dezorganizacji społecznej, jak alkoholizm, rozwody, przestępczość itp., d) stosunki — styczności społeczne, działania społeczne, oddziaływania wzajemne (interakcje), więź, konflikty, struktury społeczne itp.,
e) zjawiska kulturowe — normy, wartości, cele kulturowe, kontrolę…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)