Sekstus Empiryk - „Zarysy pirrońskie” 1. Sekstus Empiryk i przeformułowanie sceptycyzmu W przeciwieństwie do swoich poprzedników, Sekstus sformułował swój fenomenizm w kategoriach dualistycznych - wyróżniał zjawiska jako doznania zmysłowe lub wrażenia podmiotu i jako takie przeciwstawiał je przedmiotowi, rzeczy zewnętrznej (różnej od podmiotu, a będącej przyczyną doznania zmysłowego tegoż podmiotu). Nie jest to już pirroński fenomenizm absolutny, ale fenomenizm empiryczny i antymetafizyczny: zjawisko, jako czyste doznanie podmiotu, nie wyczerpuje całej rzeczywistości, lecz pozostawia poza sobą swój przedmiot zewnętrzny, który jest niepoznawalny.
Sekstus postawił znak równości pomiędzy zjawiskiem a rzeczą zmysłową, a następnie sprowadza je do doznania podmiotu. Sekstus przeciwstawia przedmiotowi zewnętrznemu także poznanie umysłowe, gdyż i to uważa za subiektywne, zjawiskowe.
Sekstus przeciwstawia jedne zjawiska drugim - jedno rozumowanie może znieść inne rozumowanie, a fakt zmysłowy (zjawisko) może zakwestionować rozumowanie, ale nie na odwrót. Sekstus przystaje więc na uznanie pewnych rzeczy - doznań związanych z przedstawieniami zmysłowymi. Chodzi jednak o uznanie empiryczne, nie dogmatyczne. Formuły sceptyków odnosić się mają do rzeczy niejawnych, a nie do fenomenów. Jednakże Sekstusowi udało się przypisać fenomenom nową treść kosztem rezygnacji z konsekwentnego wywodu sceptyckiego. Chcąc ująć tę nową treść we właściwych granicach, musi odwołać się do szeregu założeń przyjętych z mentalności dogmatycznej. Czym innym są dla Sekstusa przedmiot, który się jawi (fenomen) i przedmiot, który istnieje.
Problemem sceptycyzmu staje się u Sekstusa to, czy subiektywne jawienie się przedmiotu odpowiada jego obiektywnemu bytowi. Afazja (zawieszenie sądu) tyczyć się ma już tylko sądów o przedmiotach zewnętrznych.
2. Sekstusa życie bez dogmatów, czyli życie bez filozofii Stopienie wymagań sceptycyzmu i empiryzmu pociągnęło za sobą także odejście od pirrońskiego stanowiska w etyce. Sekstus buduje bowiem elementarną etykę zdrowego rozsądku. Według niego należy żyć zgodnie z doświadczeniem i powszechnym zwyczajem, a także przestrzegać czterech reguł:
należy iść za impulsami doznań;
należy iść za wskazaniem natury, która za pośrednictwem zmysłów i rozumu mówi, co jest pożyteczne;
należy respektować prawa i obyczaje swego kraju (w praktyce za dobre uważać to, co zbożne, za złe - to, co bezbożne);
należy nie pozostawać biernym, ale uprawiać jakąś sztukę;
(…)
… prawdy;
gdyby nawet kryterium prawdy istniało, to byłoby bezużyteczne, gdyż nie istnieje prawda;
niemożliwe jest też rozumowanie indukcyjne w obrębie samych rzeczy;
W etyce krytykuje Sekstus dogmatyczne koncepcje dobra i zła, twierdzenie, że istnieje jakaś sztuka życia oraz twierdzenie, że, przyjąwszy, że taka sztuka istnieje, można jej nauczać.
HISTORIA FILOZOFII STAROŻYTNEJ
…
… nie pozostawać biernym, ale uprawiać jakąś sztukę;
Sekstus uznaje przy tym istnienie bogów.
Uznanie wartości zwyczajnego życia pociąga za sobą porzucenie ideału bezwzględnej obojętności i niewrażliwości, a przyjęcie metropatii, miarkowania odczuwanych z konieczności doznań. Powyższa kwestia pociąga za sobą pewne przywrócenie wartości temu, co pożyteczne (uprawianie sztuk).
Osiągnięcie niewzruszoności, ataraksję…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)