Prawo rzeczowe - wykład" składa się z 16 stron. Z jej treści dowiemy się więcej na takie tematy, jak: rodzaje posiadania, ochrona posiadania, pojęcie własności, rodzaje własności rzymskiej, treść prawa własności, mancypacja, zasiedzienie.
P R A W O R Z Y M S K I E - P R A W O R Z E C Z O W E
Pojęcie i rodzaje rzeczy.
Rzymianie nie definiowali pojęcia rzeczy, pojęcie res zarysowuje się bliżej poprzez podziały rzeczy. Najważniejszym z nich był podział na rzeczy materialne (res corporales) - takie, które można dotknąć - oraz przeciwstawne rzeczy niematerialne (res incorporales) - takie, których nie można dotknąć. Były one tworami abstrakcyjnymi, istniały w oparciu o istniejące prawo np. ususfructus, hereditas.
Kolejnym podziałem rzeczy był podział na:
res in patrimonio - dopuszczalne do obrotu gospodarczego
res extra patrimonium - wyjęte z obrotu prawnego
Z kolei res in patrimonio dzieliły się na (podział ten zniósł Justynian):
res mancipi - rzeczy szczególnie wartościowe: grunty w Italii, niewolnicy, zwierzęta (woły, konie, osły, muły), a także służebności gruntów wiejskich, które należały do res incorporales
res nec mancipi - wszystkie inne rzeczy: sprzęt domowy, pieniądze, słonie, wielbłądy
Natomiast res extra patrimonium dzieliły się na:
res divini iuris - rzeczy wyjęte z majątku wg „prawa boskiego” do których należały:
res sacrae - rzeczy poświęcone kultowi religijnemu
res religiosae - poświęcone kultowi zmarłych
res sanctae - rzeczy oddane pod szczególną opiekę bogów
res humani iuris - rzeczy wyjęte z majątku wg „prawa ludzkiego” do których należały:
res omnium communes - służyły do powszechnego użytku np. powietrze, morze
res publicae, res universitatis - należały do państwa lub innych osób prawnych, przeznaczone do publicznego użytku np. drogi, ulice
Do innych podziałów rzeczy należy zaliczyć podział na: nieruchomości (res immobilles) i ruchomości (res mobiles); rzeczy oznaczone wg cech indywidualnych (species) i rzeczy oznaczone wg przynależności do określonego gatunku (genus). Do genus należały rzeczy zamienne, które zazwyczaj były rzeczami zużywalnymi.
Istniał również podział rzeczy na podzielne i niepodzielne - nie można ich było podzielić na części fizyczne bez uszczerbku dla ich istoty i wartości np. niewolnik; uprawnienia do rzeczy fizycznie niepodzielnych można było dzielić na tzw. części idealne określane w ułamkach.
Szczególną kategorię rzeczy stanowiły pożytki (fructus) - płody naturalne, pobierane w drodze normalnej eksploatacji gospodarczej rzeczy przynoszących pożytki.
Istota posiadania.
Obok ochrony praw rzeczowych, skuteczniej poprzez actiones in rem, w prawie rzymskim otaczano również niektóre stany faktyczne. Do tego celu służyły interdykty, jako środki ochrony pozaprocesowej. Takiej ochronie podlegało przede wszystkim posiadanie, które jako stan faktyczny interesuje prawnika ze względu na związane z nim skutki prawne.
(…)
… była aktem abstrakcyjnym (tzn. oderwanym od swej podstawy ekonomicznej i od swej przyczyny prawnej). Przetrwała do czasów Justyniana.
Mancipatio znalazło zastosowanie przy: oddawaniu osób wolnych alieni iuris w mancipium; przy adopcji i emancypacji; coëmptio; przy testamencie oraz przy przenoszeniu własności kwirytarnej na res mancipi.
In iure cessio.
Był to pozorny proces windykacyjny, w którym zbywca…
… „spornego przedmiotu” przez powoda-nabywcę.
In iure cessio była sposobem nabycia własności iuris civilis i należała do czynności prawnych abstrakcyjnych (przejście własności nie zależało od przyczyny prawnej). Nie dopuszczano osób alieni iuris (nie miały zdolności procesowej). In iure cessio stosowano zarówno do alienacji res mancipi jaki res nec mancipi oraz do rzeczy niematerialnych (użytkowanie, spadek…
… charakter nie jednorazowy, lecz trwały, a przy służebnościach osobistych istniało ograniczenie czasu jej trwania.
Powstanie i zgaśnięcie służebności.
Powstanie służebności - służebności powstawały z woli osób zainteresowanych, przez czynności prawne. Służebności gruntów wiejskich - jako res mancipi - powstawały przez mancipatio lub in iure cessio; inne - przez in iure cessio. Służebności osobiste…
… rzymskiej.
Własność kwirytarna (dominium ex iure Quiritum) - własność uznana i chroniona wg prawa cywilnego. Dostępna była tylko dla obywateli rzymskich. Przedmiotem jej mogły być tylko grunty położone w Italii, ruchomości np. niewolnicy. Nabyć ją było można na res mancipi tylko przez mancipatio i in iure cessio, na res nec mancipi - przez traditio. Tylko właściciel kwirytarny dysponował ochroną wg ius…
… sam posiada. Do pochodnych sposobów nabycia własności należały:
mancypacja (mancipatio)
in iure cessio
tradycja (traditio)
omówione w pytaniach 12, 13, 14.
Mancypacja (macipatio).
Mancypacja pierwotnie była formalnym aktem kupna-sprzedaży, dokonywanym w obecności 5 świadków, pełnoprawnych obywateli rzymskich oraz trzymającego wagę (libripens), który odważał kruszec (głównie miedź). Z chwilą pojawienia…
… trwałego z nim przyłączenia
nieruchomość z ruchomością - nieruchomości były rzeczami ważniejszymi, stąd zasada: superficies solo cedit - „to, co jest na powierzchni przypada gruntowi” (właścicielowi gruntu). Istniał wymóg trwałego połączenia rzeczy ruchomej z nieruchomością.
ruchomość z inną ruchomością - tutaj połączenie również musiało mieć charakter trwały, własność rzeczy głównej rozciągała…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)