2) aksjomatycznym, który wprowadził uogólnienie zasad i reguł rachunkowości dla wszystkich jej zastosowań; kierunek ten opiera się na przyjętych w teorii aksjomatycznej założeniach i metodach postępowania. Stąd w jego ramach powstało wiele modeli księgowych, mających głównie zastosowanie w dydaktyce rachunkowości.
Teorie rachunkowości są różnie klasyfikowane w literaturze. Na podstawie badań literatury angielskiej i amerykańskiej dotyczących teoretycznych wersji ewidencji księgowej wyróżnić należy teorie: personifikacji, cykli wartościowych, własnościową, jednostkową oraz dochodową.
Teorie rachunkowości rozwinęły się z teorii kont, opracowanych jeszcze na początku XX wieku, a objaśniających zasadę podwójnego zapisu i formułujących modele ewidencji księgowej. Główny wkład do powstania i rozwoju teorii rachunkowości w jej początkowej fazie wnieśli teoretycy niemieccy. Warto jednak podkreślić, że niektóre teorie powstały
i rozwinęły się dzięki polskim przedstawicielom tej dziedziny.
Do najważniejszych ekonomicznych teorii kont można zaliczyć teorię własnościową i teorię jednostkową, zwaną inaczej teorią podmiotu gospodarczego. Odzwierciedlają one relacje pomiędzy podmiotem gospodarczym, a jego właścicielem.
Rozwój teorii rachunkowości
Istota i rola teorii własnościowej i teorii jednostkowej w rachunkowości
Rola rachunkowości w racjonalizacji gospodarowania w historycznej perspektywie
Od powstania do końca XIX w. rachunkowość postrzegana była jako umiejętność praktyczna i oceniana przez pryzmat poprawności prowadzenia ksiąg. Dopiero u schyłku XIX w. zaczęto traktować ją jako dyscyplinę naukową. Teoria rachunkowości rozwijała się w dwóch kierunkach: 1) empirycznym, który koncentrował się wokół praktycznych zastosowań rachunkowości w ewidencji podmiotów działających opracowań z zakresu rachunku kosztów, nastawione głównie na potrzeby. zarządzania w przedsiębiorstwie wytwórczym; 2) aksjomatycznym, który wprowadził uogólnienie zasad i reguł rachunkowości dla wszystkich jej zastosowań; kierunek ten opiera się na przyjętych w teorii aksjomatycznej założeniach i metodach postępowania. Stąd w jego ramach powstało wiele modeli księgowych, mających głównie zastosowanie w dydaktyce rachunkowości. Teorie rachunkowości są różnie klasyfikowane w literaturze. Na podstawie badań literatury angielskiej i amerykańskiej dotyczących teoretycznych wersji ewidencji księgowej wyróżnić należy teorie: personifikacji, cykli wartościowych, własnościową, jednostkową oraz dochodową. Teoria personifikacji jest historycznie najstarsza. Została opracowana przez L. Paciolego oraz B. Cotrugiego. Rozwijana przez wielu ich naśladowców, przetrwała aż do końca XVIII w. Jej podstawowym założeniem było traktowanie występujących w działalności podmiotu zjawisk gospodarczych jako uosobienia zmian między osobami-kontami, gdzie jedna osoba-konto otrzymuje, a druga oddaje. W zależności od okresu i rejonu Europy, z którego się wywodziła, wykorzystywała jedno, dwa lub trzy, a nawet cztery rodzaje kont. W pierwszym przypadku były to konta osobowe o wewnętrznym lub zewnętrznym charakterze. Teoria, której podstawy stanowiły dwa, ewentualnie trzy konta, obejmowała konta osobowe - właściciela, zewnętrzne oraz konta prowadzących poszczególne księgi. Natomiast teoria oparta na czterech rodzajach kont wyróżniała konta właściciela, korespondentów, nieosobowe konta aktywów i konta prowadzącego księgi.
Największą zasługą teorii personifikacji jest sformułowanie, wykorzystywanych do
(…)
… wydajniejszymi”. Można przyjąć, że w odniesieniu do działalności gospodarczej stanowi ona zasadę podstawową i znana jest jako zasada racjonalnego gospodarowania, bądź też jako zasada gospodarności. Z racjonalnym gospodarowaniem, a zatem i postępem ekonomicznym, wiąże się ściśle wykorzystanie rachunku ekonomicznego. Im więcej przy tym zasobów angażują działania zewnętrzne, tym na ogół bardziej opłaca…
… efektywności. Jej miernikiem jest relacja rezultatów do nakładów. Celem rachunku ekonomicznego jest zatem poszukiwanie i wybór najbardziej korzystnego stosunku pomiędzy tymi wielkościami. Rachunek ekonomiczny jest więc podstawą, na której winno być oparte racjonalne gospodarowanie, stanowiące podstawę procesów decyzyjnych. Początki rachunku ekonomicznego są zbieżne z powstaniem księgowości podwójnej…
… w nim, czyli z punktu widzenia właścicieli i wierzytelników.
Teoria własnościowa znalazła swe zastosowania w praktyce oraz w terminologii związanej ze spółkami kapitałowymi. Przyjęta przez FASB koncepcja „zysku wszechstronnego jest oparta właśnie na teorii własnościowej. Założenia tej teorii znalazły ponadto zastosowanie w metodzie kapitałowej stosowanej dla nie podlegających konsolidacji udziałów w jednostkach…
…), przy pełnym uwzględnieniu szeregu celów ubocznych” . Gospodarowanie zakładać winno możliwie największą racjonalność. Racjonalne działanie, które pozwala w sposób optymalny realizować określone cele, jest zarazem działaniem skutecznym. Jedną z dyrektyw skutecznego działania , w myśl zasad prakseologii, jest ekonomizacja, a więc „uczynienie ich bardziej ekonomicznymi , czyli bądź oszczędniejszymi, bądź…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)