To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Ius cogens - ius dispositivum
Przepisy o charakterze iuris cogentis są przepisami bezwzględnie stosowanymi. W sytuacjach unormowanych w przepisach iuris cogentis podmioty prawa nie mają żadnej możliwości wyboru sposobu zachowania się, muszą zachować się tak, jak nakazuje przepisy (pod rygorem poniesienia ujemnych skutków prawnych). (Np. Nie może zawrzeć małżeństwa osoba pozostająca w związku małżeńskim.)
Przepisy o charakterze iuris dispositivi pozostawiają podmiotom prawa swobodę kształtowania własnego zachowania i wzajemnych stosunków. Znajdują zastosowanie, gdy:
dany podmiot albo strony stosunku prawego same czegoś w danym zakresie nie postanowiły
ich postanowienia mają tylko częściowy charakter strony w danej kwestii, nawet już po zawarciu umowy, w drodze porozumienia nie zdołały osiągnąć zgody
Przepisy zostały ustanowione właśnie z myślą o tego rodzaju sytuacjach, w których mimo braku oświadczenia woli stron trzeba wydać orzeczenie czy rozstrzygnąć spór istniejący między stronami. (Np. W braku odmiennego zastrzeżenia poręczyciel jest odpowiedzialny, jak współdłużnik solidarny.) Przepisy nakazujące, zakazujące i uprawniające
Przepisy nakazujące - ich cechą jest to, że z uniwersum wszystkich zachowań czy sposobów zachowań możliwych w danej sytuacji wyróżniają one jedno z nich (lub jeden sposób zachowania) i postanawiają, że należy zachowywać się tylko w sposób wskazany w tych przepisach. (Np. Przy wejściu na uczelnię należy okazać legitymację studencką, osoba nie posiadająca tego dokumentu nie zostanie wpuszczona na teren uczelni.)
Przepisy zakazujące - ich cechą jest to, że z uniwersum wszystkich zachowań czy sposobów zachowań możliwych w danej sytuacji wyróżniają one jedno z nich i postanawiają, że tak postępować nie wolno (najczęściej pod rygorem poniesienia ujemnych konsekwencji prawnych). (Np. Nie można mieć więcej niż jednego miejsca zamieszkania.)
Przepisy uprawniające (dozwalające) - przewidują dla danej, oznaczonej klasy podmiotów możliwość wyboru określanego sposobu zachowania się, przy czym zachowanie to nie jest ich obowiązkiem, a więc nie jest zachowaniem nakazanym lub zakazanym. (Np. Właściciel gruntu może wejść na grunt sąsiedni w celu usunięcia zwieszających się z jego drzew gałęzi lub owoców. Właściciel sąsiedniego gruntu może jednak żądać naprawienia wynikłej stąd szkody. )
Uwaga! Można jeszcze mówić o przepisach nakazująco-uprawniających (np. Nie można studiować dwóch kierunków jednocześnie.) i zakazująco-uprawniających (np. Po zmianie miejsca zamieszkania, trzeba wymienić dowód tożsamości.)
(…)
… wyjątki od postanowień reguły powszechniej i ustalająca inne skutki prawne dla przypadków nią objętych albo też skutki te w ogóle wyłączająca. (Np. Kto zabija ze szczególnym okrucieństwem, podlega karze 25 lat więzienia.)
(Np. Kto zabija ze szczególnym okrucieństwem i pod wpływem alkoholu, podlega karze dożywotniego pozbawienia wolności)
Przepisy-zasady a przepisy-reguły
Rozróżnienie zasad i reguł…
… kierunków jednocześnie.) i zakazująco-uprawniających (np. Po zmianie miejsca zamieszkania, trzeba wymienić dowód tożsamości.) Przepisy odsyłające i blankietowe
Przepisy odsyłające - są ustanawiane w celu uniknięcia w tekstach prawnych dwukrotnego czy kilkakrotnego nawet powtarzania tych samych postanowień. Wg niektórych publikacji prawniczych z odesłaniem mamy do czynienia również wtedy, gdy przepisy prawa…
… słowa, równości społecznej)
Reguła (np. zakaz tortur, równość obywateli wobec prawa)
Przepisy proste i złożone
Przepisy proste - określają skutki prawne jednego tylko „stanu faktycznego”, jednego faktu prawnego. (Np. Na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego.)
Przepisy złożone - określają skutki prawne dwu lub więcej owych faktów prawnych. (Np. W ciągu ostatnich…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)