1) WSTĘP W psychologii występuje termin samospełniającego się proroctwa, są to przewidywania dotyczące wydarzeń w przyszłości, które zmieniają ich wynik zgodnie z tym, czego się oczekiwało.
Występuje ono wówczas, gdy informacja o mającym się zdarzyć incydencie pochodzi z wiarygodnego dla jednostek źródła i pod wpływem tej informacji jednostki postępują w taki sposób, że realizują w końcu treść przepowiedni. Nawet nie zdajemy sobie sprawy z tego, ile razy w naszym życiu sposób, w jaki postrzegamy siebie, innych ludzi czy otoczenie, wywołuje określone zachowania. Zjawisko to jest nieświadome i pojawia się w sposób mimowolny.
Sposób myślenia oddziałuje na nas, na nasze samopoczucie i na to, jak odbieramy świat. Nasze myśli mają konsekwencje i siłę sprawczą. Subiektywna ocena sytuacji oraz własnych zdolności i możliwości wpływa na doznawane przez nas emocje - możemy czuć niepokój i brak wiary we własne siły albo radosne ożywienie związane z przewidywanym sukcesem. Badania potwierdzają, że również nasze pragnienia i nadzieje dotyczące przyszłego życia mogą mieć na nie znaczący wpływ.
PRZYKŁADY
PRZYKŁAD 1
Pan Kowalski wybiera się na rozmowę kwalifikacyjną w sprawie pracy. Pan Janek w dniu rozmowy ma kiepskie samopoczucie i niskie mniemanie o sobie. Uważa, że nie jest odpowiednim kandydatem na oferowane mu stanowisko i że nie otrzyma tej pracy. Z takim nastawieniem idzie na rozmowę z pracodawcą. W trakcie spotkania jest małomówny, mimika jego twarzy wskazuje na początki depresji, w rezultacie przebieg całej rozmowy nie wypada korzystnie dla Pana Kowalskiego. Pracodawca nie zatrudnia kandydata, gdyż uważa, że ma on kompleksy lub nie zależy mu na stanowisku. W ten sposób myślenie Pana Janka spowodowało spełnienie jego obaw. Ziścił się czarny scenariusz. PRZYKŁAD 2 Dany bank w najbliższym czasie z powodu problemów finansowych upadnie. W wyniku rozchodzenia się tej informacji wśród klientów banku pojawić może się zjawisko owczego pędu, gdy klienci wierząc w plotkę zaczynają wyciągać złożone w nim oszczędności. Rezultatem takiego działania jest wyprowadzenie pieniędzy z banku i doprowadzenie go do upadłości.
PRZYKŁAD 3
Jeśli nauczyciel uważa, że Jaś jest leniwy i "niezbyt mądry", jest wysoce prawdopodobne, że w jego obecności uczeń nigdy nie zabłyśnie wiedzą i elokwencją. Mając przekonanie o niewielkich możliwościach intelektualnych Jasia, prawdopodobnie nie będziemy tracić energii na uważne słuchanie go, zadawanie pytań itp. Wtórnie będzie to miało silny wpływ na zachowanie ucznia. Jeśli uzna, że nasz stosunek do niego jest lekceważący, prawdopodobnie poczuje się nieswojo i nie podejmie trudu, by pokazać nam, że jest dobrze przygotowany. Tym samym potwierdzi przekonanie na jego temat, które mieliśmy na początku.
(…)
… w grupie eksperymentalnej i w grupie kontrolnej zauważamy znaczny wzrost ilorazu inteligencji u uczniów wobec których nauczyciele mieli wyższe oczekiwania, niż u dzieci z grupy kontrolnej. Wykres I wskazuje, że różnica ta jest spowodowana dysproporcją wyników w klasach pierwszej i drugiej Natomiast Wykres II przedstawia procent dzieci w każdej grupie których iloraz inteligencji zwiększył się co najmniej…
… zwierzęcia wynikają z jego obserwacji reakcji otaczających go ludzi. Pfungst odkrył wpływ niezamierzonych ludzkich wskazówek (mowa ciała) na zachowanie konia. Ktoś, kto znał rozwiązanie zadania i jednocześnie wiedział, ile razy koń ma stuknąć kopytem, zupełnie nieświadomie dawał znaki czy oczekiwane jest więcej stuknięć, czy nie.
Pfungst zastosował następujące metody weryfikacji domniemanych zdolności Hansa…
….
Rosenthal nazwał efekt oczekiwań występujący w naturalnym środowisku międzyludzkim efektem Pigmaliona. Nazwa tego zjawiska wywodzi się z greckiej mitologii- rzeźbiarz Pigmalion zakochał się w wyrzeźbionym przez siebie posągu kobiety.
Rosenthal ponadto przypuszczał, że informacje na temat uczniów posiadane przez nauczyciela ( np. dane o poziomie ilorazu inteligencji) wpływają na oczekiwania wobec dzieci…
… nie miał on znaczenia prognostycznego). Przekazują wyniki poinformowano nauczycieli, że uczniowie, którzy osiągnęli wysokie wyniki wykażą w tym roku zwiększone możliwości uczenia się.
W rzeczywistości wybór osób ,, zdolnych” był całkowicie losowy.
Pod koniec roku szkolnego dzieci znów poddano temu samemu testowi, by sprawdzić różnice w zmianie ilorazu inteligencji. W całej szkole uczniowie, wobec…
… dysonans. Okazało się, że osoby, przypisujące swoje pobudzenie zażyciu tabletki, nie zmieniły zupełnie swoich postaw. Postawy osób, którym mówiono prawdę (umiarkowany dysonans), zmieniły się w kierunku wykonywanego zachowania. Osoby które sądziły, że powinny być zrelaksowane (te przeżywały dysonans jako szczególnie silny - "Tabletka wywołuje relaks, a ja czuję się źle, to znaczy, że bez tabletki czułbym…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)