Przemiany polityczno-społeczne w Niemczech i na Węgrzech
Niemcy - rewolucja listopadowa, powstanie Republiki Weimarskiej
Wymęczenie społeczeństwa wojna, blokada brytyjska powoduje zanik handlu, rezerwy ludzki na wyczerpaniu, klęski wojenne, nędza i głód, zadłużenie na cele wojenne (wzmożone nałożonymi wkrótce odszkodowaniami), inflacja.
1916 - rozłam w Partii Socjaldemokratycznej powoduje oderwanie się tzw. Związku Spartakusa (rewolucyjna organizacja lewicowa, zalążek Komunistycznej Partii Niemiec), na czele z Karolem Liebknechtem i Różą Luksemburg.
1917/1918 - masowe strajki, także polityczne organizowane przez socjaldemokratów.
3 listopada 1918 -bunt marynarzy w Kilonii (niezgodna na rozkaz dowódców by wypłynąć w morze, mimo iż negocjacje dot. zawieszenia broni były w toku), bunt w Lubece, Hamburgu i Cuxhaven. Wojsko brata się z robotnikami, powiewają czerwone sztandary, tworzenie rad robotniczych i żołnierskich - wpływ rewolucji rosyjskiej.
9 listopada - Rewolucję może powstrzymać tylko abdykacja cesarza Wilhelma II (ucieka on do Holandii) - kanclerz Maksymilian Badeński ogłasza abdykację, kilka godzin później socjaldemokrata Scheidemann proklamuje przed gmachem Reichstagu republikę parlamentarną. Odpowiedzią Związku Spartakusa jest wezwanie do utworzenia z Niemiec republiki socjalistycznej, hasła „cała władza w ręce rad”.
Delegacja wysłana do podpisania rozejmu, aktu kapitulacji Niemiec - cywile na czele z Erzbergerem. W przyszłości pozwoli to militarystom zrzucić winę za warunki traktatu wersalskiego na władze cywilne.
Ruch robotniczy jest panem sytuacji w republice niemieckiej, ale jest on rozbity. Większość socjaldemokratów sprzeciwia się rewolucji. Friedrich Ebert, socjaldemokrata przyjmuje z rąk M. Badeńskiego władzę kanclerza i zleca zakończenie strajków. Utworzono Radę Komisarzy Ludowych (3 socjalistów większościowych i 3 niezależnych), która od 10 listopada pełniła funkcję rządu. Role parlamentu miał odgrywać Kongres delegatów rad Robotniczych i Żołnierskich. Przeciwnik kompromisu z socjalistami większościowymi - Związek Spartakusa - wzywa do uzbrojenia się robotników i nieustannych demonstracji.
1 stycznia 1918 - grupy rewolucyjne pod przewodnictwem Związku Spartakusa utworzyły Komunistyczną Partię Niemiec.
Styczeń 1919 - wybory do Zgromadzenia Narodowego, obietnica wojska, że pomoże w utrzymaniu ładu i porządku.
5-12 stycznia - powstanie robotnicze w Berlinie zorganizowane przez komunistów. Krawat spacyfikowanie przez wojsko - Freikorps (Gustav Noske, korpusy ochotnicze złożone ze zdemobilizowanych żołnierzy, podoficerów, ochotników chcących stłumić rewolucję). Liebknecht i Luksemburg zostali zamordowani.
Wybory do Zgromadzenia narodowego wygrali socjaldemokraci -46% głosów, ale ruch ten był b. rozbity i wygrana nie miała większego znaczenia. Z socjaldemokratami - katolickie Centrum, potem lewica liberalna (demokraci).
(…)
… rolna - utrata zaufania społecznego, kryzys gospodarczy, inflacja, walka z Kościołem, terror.
WRR utrzymywała stosunki zewnętrzne wyłącznie z Austrią i Rosją Radziecką, która bezzwłocznie uznała nowe państwo, co wzmogło lęk Ententy przed rozprzestrzeniającą się "zarazą komunistyczną". Przygotowanie plan ataku na Węgry, a do Budapesztu wysłano mediatorów, których zadaniem było przekonanie rządu do uznania nowej, tym razem znacznie korzystniejszej dla nich, linii demarkacyjnej. Działania te nie przyniosły pożądanego skutku, dlatego Rada Koronna Rumunii podjęła decyzję o zbrojnej interwencji i 16 kwietnia zaatakowała sąsiadów, co dwa tygodnie później uczyniła również Czechosłowacja.
Węgierska Armia Czerwona ugięła się pod naporem wroga. Do walki stanęło całe społeczeństwo, gotowe walczyć…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)