prof. Ryszard Piotrowski - Prawo konstytucyjne - REFERENDUM W KONSTYTUCJI Z 1997 R

REFERENDUM W KONSTYTUCJI Z 1997 R.
art. 4 ust. 2 umiejscawia procedury demokracji bezpośredniej jako uzupełniające w stosunku do demokracji przedstawicielskiej i trybu parlamentarnego podejmowania decyzji;
2 rodzaje - referendum lokalne i ogólnokrajowe;
art. 125 - przeprowadzane w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa → w Konstytucji wskazane 2 przypadki:
art. 90 ust. 3 - tzw. „referendum unijne” - wyrażenie zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej, na podstawie której Polska przekaże org. m. lub organowi m. kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach jako alternatywny sposób dla parlamentarnego podjęcia tej decyzji, przeprowadzane na zasadach ogólnych z art. 125, więc ważna jest frekwencja, by referendum było wiążące, a gdyby nie było wymaganej frekwencji, Sejm może podjąć uchwałę o przyjęciu parlamentarnego trybu ratyfikacji;
art. 235 ust. 6 - referendum konstytucyjne - dopiero po uchwaleniu zmiany Konstytucji przez Sejm i Senat, a konieczne jest spełnienie 2 przesłanek:
zmiana dot. tylko rozdz. I, II, XII;
mogą go zażądać podmioty mające prawo inicjatywy do zmiany Konstytucji;
tryb i zasady przeprowadzania referendum wg Konstytucji ma określić ustawa → ustawa o referendum ogólnokrajowym (uRO) → postanowienia wspólne dla różnych rodzajów referendów, a w sprawach nieuregulowanych odsyła do ows, a potem przepisy szczególne dot. referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa, referendum z art. 90 i referendum z art. 235;
referendum lokalna - art. 170 Konstytucji i odrębna ustawa;
REFERENDUM W SPRAWACH O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DLA PAŃSTWA
charakter fakultatywny - brak obowiązku przeprowadzenia go;
przedmiot referendum → sprawy o szczególnym znaczeniu dla państwa oznacza zakaz przeprowadzenia referendum w sprawach nie związanych z interesem państwa, ale nie istnieją żadne procedury zakwestionowania dopuszczalności referendum, ale również oznacza zakaz ustanawiania przez ustawodawcę zwykłego wyjątków;
tylko sprawa = problem natury ogólniejszej czy kierunkowej;
przedmiotem może być konkretny akt/decyzja, tylko gdy Konstytucja/ustawa nie zastrzega tego dla kompetencji jakiegoś organu (np. ratyfikacja, dymisja rządu, obsadzenie stanowiska, uchwalenie ustawy);
mogą być sprawy - tzn. można poddać pod głosowanie kilka spraw w jednym, referendum, nawet jeśli są ze sobą niezwiązane;
sposób formułowania pytań i ich precyzji - raczej niedopuszczalne jest skumulowanie kilku spraw w jedno pytanie, na które wyborca ma odpowiedzieć tak lub nie, np. referendum prywatyzacyjne - niejasność sformułowań doprowadziła do niskiej frekwencji; NSA uznał, iż nie jest naruszeniem prawa odmowa przeprowadzenia referendum gminnego, gdy pytania zawierają informacje niepełne, wprowadzające w błąd;

(…)

… autonomiczny, wymagana uchwała większością bezwzględną przy ½ obecnych i moze to uczynić też na wniosek Senatu, RM, 500.000 obywateli (nie może dot. wydatków i dochodów, obronności państwa, amnestii; a PKW może sprawdzić liczbę głosów, wtedy Marszałek Sejmu przedstawia pod obrady Sejmu kwestię zarządzenia referendum, którą Sejm ma obowiązek rozpatrzenia wniosku wyborców, ale nie musi zarządzić referendum);
Prezydent za zgodą Senatu → ale nie ma konieczności kontrasygnaty. Prezydent sam decyduje o treści zarządzenia, a Senat może jedynie wyrazić zgodę lub odmówić jej wyrażenia uchwałą podjętą większością bezwzględną przy ½ obecnych;
nie ma przeszkód do łączenia kilku referendów czy do łącznego zarządzenia przez Sejm i prezydenta;
zasady i tryb przeprowadzania referendum - podobne jak w przypadku wyborów:
4 przymiotniki - powszechne, równe, bezpośrednie i w głosowaniu tajnym;
przeprowadza PKW, komisarze wyborczy (powoływaniu przez PKW) oraz obwodowe komisje do spraw referendum (działają analogicznie jak obwodowe w wyborach);
analogiczne zasady sporządzania spisu i rejestru wyborców oraz obwodów głosowania;
kampania - prezentowanie stanowiska w sprawie będącej przedmiotem referendum przez poszczególnych…
... zobacz całą notatkę