To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
PROCESY RZEŹBOTWÓRCZE KLIMATU ZIMNEGO
Uwarunkowania środowiskowe rozwoju rzeźby:
Warunki klimatyczne:
Długie okresy występowania temperatur ujemnych
Częste wahania temperatur powietrza wokół 0 0 C Dobowe
Zmiany zachodzące w krótkich okresach czasu - min, h;
Pory sezonowe np. zima - ujemne, lato - dodatnie
Obecność wieloletniej zmarzliny - trwale przemarznięty grunt
Obecność warstwy aktywnej zmarzliny (zamarza i odmarza sezonowo - przypowierzchniowy naskórek)
Skąpa pokrywa wegetacyjna
Niska
Płytkie warstwy korzeniowe
Przerzedzona
Strefa peryglacjalna
Walery Łaziński (1901 - 1912) strefa klimatu zimnego, ale pozbawiona lodowców (peryglacjalny = wokół lądolodu)
Geograficzne znaczenie terminu: rumowiska skalane wspólne dla wszystkich stref jakie badał; gołoborza, ostrokrawędziste niskie temperatury sprawiały, że skały pękały co świadczyło o wpływie obecności lądolodu Alfred Jahn - obszary pod wpływem klimatu zimnego, bez obecności lądolodu, lodowców, cechuje się swoistym przebiegiem morfogenezy, związanej z oddziaływaniem niskich temperatur, lodu gruntowego stałego i sezonowego, przy ubóstwie pokrywy roślinnej
Roczna izoterma - 1 0 C jako granica zasięgu strefy peryglacjalnej
Klimatyczne znaczenie terminu: Wyższe partie Alp, Himalaje, Wyżyna Tybetańska, najwyższe partie Karkonoszy
Strefa peryglacjalna wyznaczona izotermą - 1 0 C pokrywa się ze strefą wieloletniej zmarzliny.
Zmarzlina ciągła, nieciągła, sporadyczna
Grubość wieloletniej zmarzliny.
Syberia 200 - 400 m
Kanada 369 m
Im dalej na północ tym grubsza, z ciągłej przechodzi w nieciągłą a też sporadyczną, maleje grubość warstwy ciągłej wzrasta grubość warstwy aktywnej w kierunku południowym.
Czynnik klimatyczny i skład gruntu decydują o grubości warstwy aktywnej zmarzliny.
Syberia - obszar gdzie wieloletnia zmarzlina sięga najdalej na południe
Procesy morfogenetyczne klimatu zimnego:
Wietrzenie mechaniczne Mrozowe - wymaga przejścia przez 0st C
Termiczne - duże różnice temperatur między dniem a nocą (- 40 0 C noc, a - 5 0 C dzień)
Soliflukcja - spływanie powolne gruntu po stoku
Pękanie mrozowe gruntu
Skoki temperatur wywołują zmiany objętościowe gruntu przy ujemnych grunt się kurczy, przy dalszym spadku grunt będzie pękał.
Wzory mrozowych pęknięć gruntu
Przybierają różne wzory, różna wielkość poligonów.
(…)
… - lód się wytopił i pozostała tylko dziura po pingo a materiał został kumulowany u podnóży i stworzył wał
Lodowce gruzowe
Proporcja 50/50 lodu i materiału skalnego
Odłamki skalne bardzo blisko siebie
Lód działa jako spoiwo
Masa ma zdolność powolnego ruchu - fałdy, jęzory
Grunty strukturalne (wzorzyste) np. Horsund Spitzbergen
Wieńce kamieniste - wielokrotne zamarzanie i odmarzanie gruntu przypowierzchniowego wpływa na sortownie materiału
Centralne obniżenie - drobniejsze ziarna otoczone grubszym materiałem Tundra plamista - grubsze odłamki - wielokąty (poligony)wewnątrz materiał ziemisty, skała musi rozpadać na różne wielkości, tworzy się na powierzchniach płaskich.
Sortowanie mrozowe - na powierzchniach nachylonych - gleby pasowe
Termokras - jeziora wytopiskowe w krajobrazie tundrowym
Kras termiczny - wytapianie się lodu gruntowego, w tych miejscach gdzie mamy do czynienia z czystym lodem:
Kliny lodowe
Żyły
Soczewki
Pingo
Lód wytapia się i pozostaje tam woda
Przeciwdziałanie zjawisku temrokrasu
Ropociągi, budynki. Osadzanie na palach sięgających do miejsca gdzie nie sięga rozmarzanie gruntu.
Termoerozja
Grunt w temperaturze ujemnej i woda ocieplająca en grunt
Tworzą się nawisy podcinanego gruntu i dno…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)