To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
OSOBY PRAWNE
1. Pojęcie osoby prawnej
Próby zdefiniowania osoby prawnej napotykają na trudności 14 . Można przyjąć, że osobą prawną jest wyodrębniona jednostka organizacyjna, która zgodnie z obowiązującymi przepisami może występować jako samodzielny podmiot prawa cywilnego. Jest ona tworem sztucznym, powoływanym przez człowieka.
Na istotę osoby prawnej składają się:
a) element ludzki, np. załoga przedsiębiorstwa państwowego, członkowie stowarzyszenia wyższej użyteczności i spółdzielni, udziałowcy spółki z ograni- czoną odpowiedzialnością;
element majątkowy; osoba prawna ma własny majątek, wyodrębiony z majątku członków lub powstały na innej drodze, zespolony w pewną całość; osoba prawna odpowiada za swoje zobowiązania własnym majątkiem, a nie majątkiem swoich członków;
element organizacyjny, wyrażający się w istnieniu określonej struktury, a przede wszystkim organów wykonujących w imieniu osoby prawnej wszelkie jej czynności;
cel, określony w przepisach regulujących działalność osoby prawnej albo w statucie.
Wśród osób prawnych można przeprowadzić szereg podziałów stosując rozmaite kryteria.
Ze względu na sposób tworzenia odróżniamy osoby prawne typu instytucjonalnego i osoby prawne typu zrzeszeniowego. Do pierwszej grupy należą osoby prawne tworzone przez państwo w drodze władczego aktu (wyższa uczelnia tworzona ustawą sejmową, przedsiębiorstwo państwowe powoływane przez organ założycielski). Do drugiej grupy zaliczamy osoby prawne powstające na drodze porozumień członków-założycieli (spółka kapitałowa, partia politycz- na, spółdzielnia).
Ze względu na cel osoby prawne dzielą się na takie, które dążą do celów gospodarczych, i na takie, które dążą do celów niegospodarczych (idealnych). Przeprowadzenie ścisłej kwalifikacji osób prawnych według tego kryterium zazwyczaj nie jest możliwe. W działalności jednostek gospodarczych występują również poczynania niegospodarcze, na przykład prowadzenie przez przedsię- biorstwo stołówki, żłobka, ośrodka wakacyjnego dla pracowników itd. Z dru- giej strony osoby prawne dążące zasadniczo do celów idealnych, na przykład stowarzyszenia, prowadzą nierzadko działalność zarobkową, a więc gospodar- czą, wspomagając swój budżet. Decydujący jest cel określony w ustawie.
Niemal całkowicie utracił znaczenie podział na jednostki gospodarki uspołecznionej i inne osoby prawne. Jest to W7nikiem ujednolicenia przepisów regulujących działalność podmiotów gospodarczych.
Jednostka organizacyjna staje się osobą prawną w chwili wpisania do właściwego rejestru 15 . Spółka akcyjna i spółka z ograniczoną odpowiedzialnoś- cią uzyskuje więc osobowość prawną w chwili wpisania do rejestru hand- lowego, przedsiębiorstwo państwowe - w chwili wpisania do rejestru przed-
(…)
… do nich na przykład wyższe uczelnie, muzea narodowe, filharmonie, instytuty naukowe, Polska Akademia Nauk, Zakład Ubezpieczeń Spo- łecznych.
Spółkami kapitałowymi są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spół- ki akcyjne, pozostałe spółki są pozbawione osobowości prawnej.
W formie stowarzyszenia prowadzi działalność ogromna większość or- ganizacji społecznych - Związek Harcerstwa Polskiego i inne związki harcers…
…, z natury rzeczy nie mogą mieć tych wszystkich praw i obowiązków, które są związane z przyrodzonymi właściwościami człowieka. Osoba prawna nie może więc być na przykład ubezwłasnowolniona ani uznana za zmarłą, nie może sporządzić testamentu, ani w ogóle być spadkodawcą, nie może zawrzeć związku małżeńskiego, sprawować władzy rodzicielskiej, mieć obowiązków alimentacyjnych itd.
Ograniczenie zdolności…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)