To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Pojęcie osobowości.
Termin osobowość stosowany jest nie tylko w psychologii społecznej i socjologii ale również w filozofii, antropologii, prawie, historii i w mowie potocznej. Stąd też jest terminem wieloznacznym. Etymologicznie nazwa osobowość pochodzi od osoba (po łacinie persona) co pierwotnie -jak zauważa J. Szczepański41 oznaczało maskę używaną przez aktorów w starożytnym teatrze. Od tego łacińskiego terminu powstały takie terminy osobowości jak:
personality i self (j. angielski) i personnalite (j. francuski). Wieloznaczność terminu osobowość wynika przede wszystkim z różnicy podejść do zagadnienia osobowości.
"Różnice między filozoficzną, psychologiczną a socjologiczną perspektywą rozpatrywania osobowości można scharakteryzować - ze znacznym uproszczeniem - w następujący sposób. Filozofów zajmujących się problematyką osobowości interesuje przede wszystkim wyjaśnienie swoistości świata podmiotowego w relacji do świata przedmiotowego, relacji świata myśli i przeżyć do świata rzeczy. Psychologowie koncentrują uwagę na poszukiwaniu wyjaśnień swoistości zachowań jednostek danego typu w odróżnieniu od innych ludzi. Natomiast socjologowie, posługując się pojęciem osobowości, poszukują swoistości działań określonych zbiorowości ludzkich"42. Swoistość ta, odnoszona do jednostki polega przede wszystkim na tym, iż jej zachowanie odznacza się pewną stałością i uporządkowaniem. Owa stałość i uporządkowanie to wynik posiadania przez człowieka ustrukturalizowanego zespół względnie trwałych i zorganizowanych cech, które można określić mianem cech osobowości. Mimo istotnych różnic w podejściu do koncepcji osobowości, wśród przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych panuje powszechna zgodność co do tego, iż istota człowieka i istota osobowości są tożsame, a więc zróżnicowanie jednostek to konsekwencja różnicowania się czynnika określonego mianem osobowość.
W socjologicznym podejściu do problematyki osobowości i próbach jej definicyjnego określenia zaznacza się przede wszystkim brak treści oceniających oraz wyraźny akcent na jej społeczne uwarunkowania.
W bardzo wielu definicjach osobowości podkreśla się, iż jest ona kształtowana w bezpośrednich bądź pośrednich relacjach między ludźmi. G. H. Mead pisze np., iż osobowość to jest"(...) coś co może być dla siebie obiektem, jest strukturą społeczną i powstaje w procesie doświadczenia społecznego"43. J. Szczepański stwierdza, iż"(...) osobowość to element społeczny człowieka, to zintemalizowana kultura, to dynamiczna organizacja idei, postaw, nawyków nadbudowanych nad naturą biologiczną (..,)"44 i dalej mówi, iż osobowość to"(...) system zorganizowanego życia wewnętrznego człowieka, przejawiający się w jego zachowaniach"45. Nie znaczy to oczywiście, iż nasze zachowanie w konkretnej sytuacji jest
(…)
… to: typ człowieka dobrze wychowanego, typ człowieka pracy, typ człowieka zabawy) - ludzi - zboczeńców zalicza tych wszystkich, którzy nie ulegając wpływom społecznym i odrzucając istniejące ideały osobowości przekazywane im przez różne grupy społeczne, tworzą nowe ideały, modele i wzory zachowań o wyraźnych cechach innowacyjnych. Kończąc ogólne rozważania dotyczące pojęcia osobowości możemy zatem powiedzieć, iż w socjologicznym ujęciu osobowość "(...) stanowi konstrukt teoretyczny - model właściwości, funkcji i procesów psychicznych, służący jako narzędzie rozumienia bądź -wyjaśniania i przewidywania regularności społecznych zachowań ludzi. W określeniu tym przeciwstawiamy się behawiorystycznemu utożsamianiu osobowości z regularnością zachowań człowieka, bowiem nie wszystkie powtarzające się wzory…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)