POJĘCIE I FUNKCJE RYNKU PRACY
W latach 90-tych w gospodarce Polskiej nastąpiły zasadnicze zmiany. Zapoczątkowany Program Przekształceń Gospodarczych, spowodował pojawienie się pojęcia bezrobocia, które w ciągu krótkiego czasu przekształciło się w trwałe zjawisko strukturalne i jak do tej pory jest jednym z poważniejszych problemów naszego kraju.
Rynek pracy można ogólnie określić jako proces wzajemnego oddziaływania podaży i popytu na pracę. Wieloznaczność terminu ”praca” powoduje, iż terminologia stosowana do opisywania zjawisk i procesów występujących na rynku pracy nie jest jednoznaczna. Pod pojęciem „praca” można np. rozumieć siłę roboczą, odzwierciedlającą ogół fizycznych i psychicznych cech istoty ludzkiej, umożliwiających jej wytwarzanie wartości użytkowych.
Pojęcie „pracy” stosuje się także w znaczeniu używania siły roboczej. Praca rozumiana może być także jako „czynnik pracy”, którego istotą jest strumień świadczenia pracy, wnoszony przez pracowników do procesu produkcyjnego przedsiębiorstw.
W literaturze spotkać można, poza tym stosowanie pojęcia w znaczeniu procesu pracy, czyli czynności wykonywania pracy, jak również w znaczeniu stanowiska pracy. Dlatego też pojawiają się dwa pojęcia; osoby biorące stanowiska pracy - pracobiorcy oraz osoby zgłaszające zapotrzebowanie na pracę określane mianem pracodawców, tzn. osób dających stanowisko pracy.
Istotą integracji między podażą i popytem na pracę jest wymiana świadczenia za świadczenie.
Pod tym względem rynek pracy wykazuje cechy podobieństwa z rynkiem towarów. Należy w tym miejscu rozstrzygnąć kwestię co oznacza w sytuacji rynku pracy wymiana świadczenia za świadczenie oraz co jest jej przedmiotem. Problem ten nie został dotychczas w naukach ekonomicznych jednoznacznie rozstrzygnięty. Poglądy części autorów zmierzają w kierunku, że przedmiotem wymiany na rynku pracy jest świadczenie pracy, inni zaś wykazują, że przedmiotem wymiany jest siła robocza - kapitał ludzki, którego prawa regulowane są w umowie o pracę. 1 Mówiąc jednak o prawie do użycia kapitału ludzkiego przez pracodawcę należy pamiętać, iż nie jest to prawo własności do tego kapitału, nie jest ono transferowane. Jest to również cecha odróżniająca rynek pracy od rynku towarów, bowiem w przypadku transakcji dokonywanych na rynku
_______________________
A. Francik, A. Pocztowski, Wybrane problemy zatrudnienia i rynku pracy, Kraków 1993, s. 33
pracy przedmiot tych transakcji nie zmienia właściciela, tak jak to się dzieje w przypadku transakcji na rynku towarów. Stosunki kształtowane na rynku pracy zwane w literaturze przedmiotu jako stosunki pracy zaliczyć należy w kontekście powyższych uwag do najistotniejszych stosunków społecznych, których ważność może być porównywana tylko ze stosunkami w rodzinie.
(…)
…, dlatego zakłady pracy zobowiązane są do przekazywania danych o wolnych miejscach przygotowania zawodowego. Z kolei urząd pracy jest obowiązany przyjąć każde zgłoszenie zakładu pracy o wolnych miejscach pracy i miejsca przygotowania zawodowego.
Do obowiązków urzędu pracy w zakresie pośrednictwa pracy należy również:
Udostępniania bezrobotnym i zakładom pracy gromadzonych danych,
Poszukiwanie wolnych miejsc pracy, Informowanie bezrobotnych o przysługujących im prawach i obowiązkach.
Wykonywanie swoich obowiązków Urząd Pracy opiera na informacji o kwalifikacjach zawodowych poszukujących pracy, ich gotowości do podjęcia pracy, szkolenia oraz oczekiwania zakładów pracy.
Roboty publiczne i prace interwencyjne
Roboty publiczne stanowią ważny instrument ograniczania bezrobocia, szczególnie z uwagi na to, że przynoszą wymierne efekty rzeczowe, m.in. w zakresie inwestycji infrastrukturalnych, dotyczących ochrony środowiska, gospodarki wodnej, leśnej, łączności, drogownictwa i budownictwa komunalnego. Ponadto, głównie na terenach wsi i małych miast, roboty publiczne są często jedyną możliwością chociażby czasowej aktywizacji osób bezrobotnych, szczególnie tych o niskich kwalifikacjach.
Generalna słabością tej formy jest to, że praktycznie nie skutkuje ona bezpośrednio po zakończeniu robót trwałym zatrudnieniem, tj. powstaniem stałych miejsc pracy. Roboty publiczne z mocy przepisów prawa to forma działalności wymagająca od urzędów pracy współdziałania ze ściśle określoną grupą pracodawców, a w jej ramach przede wszystkim z organami samorządu terytorialnego. Inną z form przeciwdziałania bezrobociu proponowaną przez Urzędy Pracy…
…, wyznacza zasady zawiązania stosunków między pracodawcą, a pracobiorcą. Odpowiednie agendy państwowe prowadzą poza tym określone usługi w zakresie pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego czy też obsługi bezrobotnych.
Sposoby przeciwdziałania bezrobociu
Pośrednictwo pracy
Ogniwem pośredniczącym między poszukującymi pracy, a pracodawcami są wojewódzkie i rejonowe urzędy pracy. Urzędy…
… są prace interwencyjne. Są one bardzo atrakcyjną formą pomocy finansowej pracodawcom, którzy poszerzają swoją działalność, tworząc więcej miejsc pracy w swoich firmach. Pożyczki dla bezrobotnych i zakładów pracy
Pożyczki dla bezrobotnych i zakładów pracy udzielane ze środków Funduszu Pracy są źródłem finansowania przedsięwzięć podejmowanych przez bezrobotnych, którzy zdecydowali się uruchomić działalność…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)