19. Przedstaw pokrótce podstawowe założenia metafizyki Platona. Wskaż na podstawowe różnice między terminami: racjonalizm i irracjonalizm.
Przedstaw pokrótce podstawowe założenia metafizyki Platona.
Jedynym rzeczywistym światem jest świat niematerialnych, wiecznych, obiektywnych i boskich idei;
Na szczycie świata idei znajdują się idee Piękna, Prawdy i Dobra;
Nasz świat materialny nie jest światem rzeczywistym, a jedynie cieniem świata idei;
Dusza jest czymś wyższym od ciała, które stanowi jej więzienie;
Zbawienie może dusza osiągnąć wówczas, kiedy opuści ciało i znajdzie się w świecie idei;
Pomóc w oczyszczeniu duszy i jej zbawieniu może państwo idealne;
Platon jest twórca doktryny metafizycznej zwanej IDEALIZMEM OBIEKTYWNYM. Głosił on, że bytem pierwotnym, samoistnym i nadrzędnym wobec cielesnego jest obiektywnie istniejący świat przedmiotów ogólnych, niezmiennych, wiecznych, doskonałych i logicznie uporządkowanych (uhierarchizowanych), zwanych ideami. Wg. Platona, zbudowany przez Demiurga świat fizyczny jest wobec idei pochodny: stanowi jedynie niedoskonałe (zmienne i zjawiskowe) ich „odbicie”. Idee nie są także niczym psychicznym, są przedmiotami myśli, a nie samymi myślami.
Wskaż na podstawowe różnice między terminami: racjonalizm i irracjonalizm.
RACJONALIZM - [od łac. ratio rozum], pogląd podkreślający znaczenie rozumu dla poznania, (rozum narzędziem poznania). Skrajny racjonalizm (r. genetyczny) zakłada, że cała wiedza pochodzi od rozumu i jest wrodzona, a także, że poznanie zmysłowe nie ma na nią żadnego wpływu. R. epistemologiczny, zwany metodologicznym, nie pyta o źródła poznania, ale jego metody. Dostrzega je w dociekaniach rozumowych, procedury oparte na doświadczeniu (empiryzm) uważa za niepotrzebne, albo tylko pomocnicze. Umiarkowany racjonalizm zakłada, że tylko pewna część wiedzy obecna jest w nas bez pośrednictwa zmysłów, jest w nas a priori, czyli „przed doświadczeniem (zmysłowym)”. IRRACJONLAIZM - pogląd przeciwstawiający się racjonalizmowi, który jednakże nie negował rozumu jako narzędzia poznania. Irracjonalizm zakładał, że istnieje pewna wiedza, uzasadnienie ostateczne, dla którego wyjaśnienia posługujemy się nie racjami rozumowymi, ale np. uczuciem, natchnieniem, ekstazą mistyczną, wiedzą tajemną, objawieniem itd.
Zatem podstawową różnicą pomiędzy racjonalizmem a irracjonalizmem jest zakres poznania rozumowego. Racjonalizm głosi kult rozumu i zakłada, że tylko rozum jest głównym źródłem poznania wszelkiej wiedzy. Irracjonalizm, nie zaprzeczając dużej roli rozumu, uznaje jednak wyższość wiary i intuicji nad rozumem.
(…)
… naiwny - uznaje, że rzeczy są istotnie takie, jakimi je postrzegamy i rozumiemy'
Realizm krytyczny - oparty na rozumowej krytyce procesu poznania.
Istnieje także m.in. realizm pojęciowy - stanowisko w średniowiecznym sporze o uniwersalia (powszechniki - pojęcia uniwersalne); spór ten dotyczył kwestii, czy pojęciom powszechnym opowiada coś w rzeczywistości i co? R. pojęciowy przeciwstawiał…
… o uniwersalia).
Przytaczam teraz jeszcze raz terminy realizm (teoriopoznawczy) oraz idealizm. Moim zdaniem wokół właśnie tych pojęć powinna być skonstruowana odpowiedź.
REALIZM TEORIOPOZNAWCZY - stanowisko w teorii poznania, które w przeciwieństwie do idealizmu teoriopoznawczego głosi poznawalność przedmiotów transcendentnych wobec podmiotu poznania i poznającej świadomości. W sporze o przedmiot wiedzy…
…, a to, co konieczne, musi być siłą rzeczy rozumne (cała rzeczywistość jest rozumna, niezależnie od naszych odczuć);
rozwojem bytu włada logiczne prawo dialektyki, zgodnie z którym każdemu prawdziwemu twierdzeniu (każdej tezie) odpowiada równie prawdziwe zaprzeczenia (antyteza);
teza i antyteza, znosząc się wzajemnie, tworzą następnie syntezę (która od zaraz zmienia się w tezę i od zaraz zyskuje swoją antytezę…
… przyroda oraz duch; skoro jednak myśl czy idea jest pierwotną postacią bytu, przyroda musi być jej antytezą; duch jest syntezą idei i przyrody; najpierw jest to duch subiektywny, który znajduje antytezę w duchu obiektywnym; oba zaś sprzęgają się w syntezie w postaci ducha absolutnego;
nieuniknioną postacią i przejawem ducha absolutnego stanowi państwo, boska idea na ziemi w obliczu której jednostka…
… postępu daje się pogodzić z tezą, że każde pytanie, które można postawić na dowolnym jej szczeblu, znajdzie rozwiązanie kiedyś w przeszłości, ponieważ wcale nie zmusza on (ten pogląd) do przyjęcia, iż istnieją jakieś kwestie nierozwiązywalne, całkowicie niedosiężne jakimkolwiek rozstrzygnięciom.”
EPISTEMOLOGIA - [gr. episteme - wiedza ścisła, odpowiedzialna, naukowa + logos - słowo, teoria, nauka…
… spostrzeżeniowej (w szczególności zmysłowej) wyodrębniły się trzy główne jego odmiany:
Naiwny r.t., wg którego zachodzi pełne podobieństwo (zgodność) pomiędzy treścią naszych spostrzeżeń (doznań i wrażeń zmysłowych) a własnościami obiektywnie istniejących przedmiotów;
Krytyczny r.t.(m.in.: Demokryt, Galileusz, Locke), zgodnie z którym tylko niektóre treści naszych spostrzeżeń (dotyczące tzw. jakości pierwotnych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)