To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Podstawowe koncepcje prawa Podstawowe koncepcje, koncepcje prawonaturalne, pozytywizm prawniczy, koncepcje realistyczne, hermeneutyczne, argumentacyjne i komunikacyjne.
PODSTAWOWE KONCEPCJE PRAWA
Przyjęta koncepcja prawa ma istotny wpływ na szczegółowe rozwiązania: zasady jego tworzenia, sposoby interpretacji, orzecznictwo etc. Innymi słowy: w zależności od naszego rozumienia istoty prawa, inaczej będziemy je tworzyć i inaczej będziemy go używać go używać. Dlatego tak ważne jest poznanie różnych koncepcji prawa. Pomijamy koncepcje historyczne i skupiamy się na koncepcjach współczesnych.
Koncepcje prawa zróżnicowane są w zależności od: 1. terytorium (np. w USA mamy prawo precedensowe = tam sąd, wydając orzeczenia, współtworzy prawo - u nas tylko je interpretuje), 2. kulturę, rozumianą jako wyznawane przez dane społeczeństwo wartości, sposób myślenia etc. (np. w Holandii związki gejów ok., u nas niekoniecznie - inna moralność). Rozważania nad prawem związane są zwłaszcza z zakorzenionym w człowieku przekonaniem o potrzebie utrzymania ładu społecznego. Starożytni w większości byli przekonani, że prawo pozytywne powinno być odbiciem prawa naturalnego, co służyłoby utrzymaniu ładu (w naturze zawsze jest ład: pory roku jedna po drugiej etc.). Nie mniej sofiści w V w. p.n.e. zaprzeczali tej koncepcji - przykładem konfliktu prawa pozytywnego i naturalnego jest tragedia Antygona. Powstała koncepcja samodzielności prawa stanowionego = pozytywnego. (Czyli koncepcja liberalna = prawem jest to, co w danym momencie jest wolą większości; możemy, ale nie musimy się oglądać na prawa naturalne: religijne, etyczne etc.)
Potrzeba utrzymania ładu społecznego widoczna jest nie tylko w prawie państwowym, ale także w obyczajach, religii i etyce. Nie mniej prawo państwowe posiada szczególny charakter: oddziałuje bezpośrednio na zachowania ludzi i jest instrumentem osiągania przyjętego celu (chociażby utrzymania ładu). Zwieńczeniem procesu umacniania się znaczenia prawa stanowionego były dwa zjawiska: 1. pojawienie się potrzeby spisania podstawowych zasad ustroju i praw obywatelskich w konstytucjach; 2. potrzeba regulowania określonych dziedzin życia społecznego w kodeksach. Dokonało się to w epoce Oświecenia, przez panujący wówczas racjonalizm, pogłębiający się pluralizm religijny i światopoglądowy, rozwój gospodarczy i umacnianie się więzi narodowych. Odsuwały one na drugi plan religię, obyczaje czy tradycję. Kierunek, który podsumował refleksje nad znaczeniem prawa pozytywnego oraz nad sposobami jego tworzenia i stosowania nazwany został pozytywizmem prawniczym.
Proces autonomizacji prawa pozytywnego nie zniszczył do końca idei prawa naturalnego (prawem naturalnym są np. prawa człowieka; formułuje się katalogi obywatelskich praw i wolności - Rozdz. II naszej Konstytucji, Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, Europejska Konwencja Praw Człowieka i Obywatela etc.).
(…)
… porządku, którego źródło obowiązywania lokowane jest poza wolą ludzi, sprawujących władzę.
Klasyczna koncepcja prawa naturalnego. Koncepcja statyczna - treść praw jest niezmienna. Początki w starożytności (Arystoteles, Cyceron). Istotne rozwinięcie w chrześcijańskim średniowieczu (św. Tomasz z Akwinu, św. Augustyn). Do dziś w katolickiej nauce społecznej. Prawo zapisane w umysłach ludzkich…
… się może ich interpretacja w danym okresie dziejowym. Do ujęcia tego odwołują się np. dokumenty Soboru Watykańskiego II. Znaczenie koncepcji prawonaturalnych w rozwoju prawa:
Koncepcje prawonaturalne dały podwaliny pod pierwsze wielkie kodyfikacje i pod ideę konstytucjonalizmu,
Wpływ na stworzenie koncepcji praw człowieka i międzynarodowych deklaracji je gwarantujących.
POZYTYWIZM PRAWNICZY I JEGO EWOLUCJA
Pozytywizm…
… normatywizmu (Hans Kelsen): prawo to wyłącznie formalne powinności ujęte w hierarchii.
Wspólne wszelkim odmianom pozytywizmu jest głoszenie tezy o rozdziale prawa i moralności czy religii. W krajach Europy kontynentalnej dodawano jeszcze, że porządek prawny przyjmuje wyłącznie postać prawa stanowionego, a więc nie zwyczajowego i precedensowego (tworzonego przez sędziów). Jedynym źródłem prawa jest więc ustawa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)